Neerlands Hoop: Jochem Nooyen

Deze week: gedachtenillusionist Jochem Nooyen (39).

Wat is je beste beslissing van de laatste twaalf maanden?

‘Eerder dit jaar was ik druk bezig met de voorbereidingen van een nieuw tv-programma. Een week voordat de opnames zouden beginnen, ging echter de financiële stekker eruit. Daar had ik behoorlijk de balen van. Ik begon me daardoor af te vragen: waarom doe ik nog steeds wat ik doe? Vroeger, op de Academie voor Drama, had ik dat al eens voor mezelf uitgezocht. Destijds was mijn antwoord dat ik mensen wilde verwonderen zodat ze hun ogen openen en met een frisse blik om zich heen kunnen kijken. Een beetje een lullig zinnetje misschien, maar wel een waarheid als een koe. Inmiddels is dat het niet meer helemaal voor mij. Ik was eraan toe om dat opnieuw helder te hebben voor mezelf.’

En wat is hierop uw antwoord?

‘Ik heb ’m nog niet helemaal helder, maar het komt in de buurt van dat ik op een podium de sneue mens wil laten zien. Het hoeft niet altijd de superheld te zijn die in de spotlight staat en het hoeft niet altijd de gladgepolijste kant van de mens te zijn die we te zien krijgen. De minder mooie kant van ons en ons leven mag ook een plek op het podium krijgen, zodat mensen die even in die minder mooie kant zitten daar iets aan hebben. Het klinkt nog een beetje vaag, maar die strekking heeft het wel.’

Hoe wordt een mens illusionist?

‘Ik was een jaar of twaalf, dertien toen ik samen met een vriend op het station van Tilburg iemand zag jongleren. We stonden gefascineerd te kijken, want hij was echt goed. Meteen die dag zijn we gaan oefenen. Een jaar later stonden we op de pleinen van Brabant te jongleren met brandende fakkels. Ons vriendinnetje ging met de pet rond en van dat geld gingen we stappen.’

Hoe vaak heb jij je fikken verbrand aan die fakkels?

‘Dat is wel een paar keer gebeurd, ja. Vuurvreten en over glas lopen, dat heb ik ook allemaal gedaan. Na de jongleur liep ik een andere artiest tegen het lijf, een figuurballonnenmaker. Samen hebben we toen een act bedacht rondom een cocktailbar. Hij maakte ballonfiguren, terwijl ik de gedachten las van de mensen aan de bar en zo kon raden wat voor cocktail ze wilden. Hij is inmiddels ballonnenimporteur in België, ik ben me verder gaan specialiseren in mindreading.’

Wat was je eerste grote act als illusionist?

‘Mijn doorbraak was bij het SBS6-programma De Nieuwe Uri Geller. Daar deed ik ook die cocktailact: ik liet BN’ers aan een cocktail denken en met wie ze die wilden drinken. Daarna heb ik bij hetzelfde tv-programma een gave act gedaan die ik samen met een collega had bedacht. Op het toneel hadden we twee kamers gemaakt, met een muur ertussen: ik in de ene kamer, modekoning Maik de Boer in de andere. Hij moest vijf opdrachten doen. Als hij de klok op een bepaald uur moest zetten, deed ik dat ook. Als hij iets uit het kledingrek koos, pakte ik hetzelfde. Niet alleen de keuzes, maar ook de route die we door de kamer liepen was precies gelijk.’

Privacy is de grootste illusie die we onszelf hebben wijsgemaakt

Wat vind je zo mooi aan dit vak?

‘Dat is toch echt die verwondering. Dat je in het publiek zit en denkt: ik weet dat het niet kan want hij is een illusionist, maar zóu het kunnen? Er gebeurt iets dat zo anders is dan normaal, je zet er mensen mee “aan”.’

Wat wil je?

‘Ik zou het fijn vinden wanneer nog meer mensen mijn theatershow weten te vinden, want ik heb echt iets moois gemaakt. Dat zeg ik niet snel van mezelf, maar ik krijg mailtjes van bezoekers die schrijven dat ze het geweldig vinden en het aan al hun familie, vrienden en collega’s gaan vertellen. Ik heb een paar jaar heel hard gewerkt aan deze voorstelling en ik ben er trots op. Dus ik wil graag dat het drukker is.’

Wat maakt je voorstelling zo goed?

‘Hij is uniek, en dat is meteen het probleem: mensen weten niet waar ze naartoe gaan. Het is niet schuiven met grote kisten zoals bij Hans Klok en ik leg ook niet, zoals Victor Mids, uit hoe het in het brein werkt. Mijn voorstelling gaat over onze online privacy. Hoe werken algoritmen? Waarom weet Facebook wanneer je je relatie gaat verbreken? Waarom hebben sommige supermarkten eerder door dat je in verwachting bent dan jij? Nog een voorbeeld: het algoritme van Amazon weet dat je eerst vijf keer naar een product kijkt voordat je het koopt. Als je iets voor de vierde keer bekijkt, sturen ze het product alvast naar een distributiecentrum bij jou in de buurt. Zodat je het meteen in huis hebt als je bij de vijfde keer op bestellen klikt. Ik boots in mijn voorstelling die algoritmen na: hoe het in de digitale wereld werkt, breng ik tot leven in het theater.’

Hoe kwam je op dit idee?

‘Toen ik met een groep vrienden op stap was in Antwerpen, wilde iemand van ons wat foto’s van de avond online zetten. Een andere vriend zei toen: “Doe maar liever niet.” In no time kwam er een enorme discussie op gang die best uit de hand liep. Normaal is onze vriendengroep tamelijk eensgezind, maar nu ontstonden er echt twee kampen. Alles wat over jou online staat is te hacken, maar we denken dat onze gedachten wel veilig zijn. Want wat in je hoofd zit, daar kan niemand bij. Maar ook je gedachten blijken dus niet veilig, althans niet bij mij. Privacy is de grootste illusie die we onszelf hebben wijsgemaakt.’ 

CV

Rundfunk

Je kent hem wellicht als Barteljaap Gustaaf Balneger uit de komische serie Rundfunk, maar Jochem is eerst en vooral breinjongleur.

Pin kwijt

Directeur-generaal Rob Bertholee van de AIVD moest zijn pincode wijzigen nadat Jochem die tijdens een show wist te ontfutselen.

Privacy

Jochems nieuwe mind-illusieshow Privacy is tot en met 30 april te zien in diverse theaters. Meer informatie: jochemnooyen.nl.