Bart Nijman: 'Westerse politici en de vrije pers zijn een groeiend gevaar voor het vrije woord’

De onrust en rellen in Engeland kennen drie gradaties van zorg. Primair natuurlijk het vandalisme en geweld waarmee bevolkingsgroepen elkaar naar het leven staan. Onderliggend de vraag wat dit betekent voor de toekomst van de Britse samenleving. Maar minstens zo zorgelijk is het onbegrip bij de politiek om de aanleiding te begrijpen en de onwil van de media om de situatie eerlijk te duiden.

Zorgelijk, omdat een onwetende overheid in paniek kan raken en tot ongehoorde maatregelen kan overgaan. Want als je de aanleiding van de agressie niet kunt pinpointen, zal je oplossing ook niet deugen. Kijk maar hoe benauwd overheden werden rond (een beetje verzet tegen) de coronamaatregelen, en tot welke politionele overreacties dat leidde. Maar een pandemie waait tenminste nog over, de mislukte multiculturele samenleving is een permanent gegeven.

De oneerlijkheid van de pers werkt in de Britse situatie ook niet mee. In de mainstream media is het eenzijdige narratief over ‘far right thuggery’ zo dominant dat veel mensen het vermoedelijk prima zouden vinden als de oproerkraaiers massaal opgepakt zouden worden, en ergens ondergebracht waar de brave nette mensen er geen last van hebben. Weer klinkt daarbij de roep om het inperken van de vrijheid van meningsuiting, primair door het ‘reguleren’ (lees: platleggen) van sociale media.

In recente jaren hebben westerse overheden geprobeerd grip te krijgen op online-uitingen. In Amerika bemoeide de federale staat zich actief met de inhoud van Facebook en Twitter, in coronatijd en tijdens verkiezingen. In de EU is al jaren een ongezond ideologische jacht op vermeende uitingen van nepnieuws en desinformatie aan de gang. Brussel probeert nog altijd om enerzijds met wetgeving de vrijheid van platforms (en dus hun gebruikers) af te knijpen en anderzijds onwelgevallige uitingen razendsnel te markeren als varianten van ‘Russische beïnvloeding’.

Guy Verhofstadt, weliswaar uit Brussel vertrokken, riep inzake Engeland (en via X, o ironie) op tot inperking van sociale media. Zijn elitemening wel, die van domme burgerlullen niet, bedoelt hij. Blaam voor onbegrepen situaties wordt steeds vaker bij X gelegd, waar Elon Musk zich opwerpt als hoeder van het vrije woord voor ongehoorden. Natuurlijk heeft hij Twitter domweg gekocht om de gebruikerservaring van één user te verbeteren: zichzelf. ‘Maar jullie mogen ook met mijn vrije meningsuiting spelen, hoor,’ zegt hij tegen alle anderen. Sindsdien is X een heerlijk ongeremd platform. Althans, ik vind dat heerlijk en neem alle ongemakken, oorlogjes en onaardige mensen graag voor lief. Maar panikerende politici en internetvrezende oude media denken daar anders over. Die haten deze vrijheid.

De onrust in Engeland is de voorspelbare uitkomst van debiel migratiebeleid. Feit. Maar deze zin had ik tien jaar terug niet kunnen voorspellen: westerse politici en de vrije pers zijn een groeiend gevaar voor het vrije woord.