'We hebben gefaald; daar moeten we open over zijn, van leren en onszelf verbeteren'

De twijfels over de bronnen van Peter Blasic, en daarmee het onzorgvuldig handelen van de hoofdredactie van Nieuwe Revu, kwamen aan het licht in een onderzoek dat De Groene Amsterdammer naar de journalist deed. In dat onderzoek kwam ook naar voren dat Blasic er bij o.a. Elsevier en HP/De Tijd is uitgegooid na verdenkingen van plagiaat.

Hoe is het begonnen?

Peter Blasic werkt sinds mei 2016 als freelance journalist voor Nieuwe Revu. Zijn debuut: een artikel over de opkomst van de Albanese maffia in Nederland, in de Revu van 1 juni 2016. Het bleek de opmaat voor een portfolio van 27 artikelen, veelal over de schaduwkant van de samenleving.

Toen ik aantrad als hoofdredacteur, op 1 september 2016, werkten er veel journalisten op freelancebasis voor het blad. Ik heb dat bestand snel uitgedund, en met vrijwel alle overgebleven journalisten een afspraak gemaakt om elkaar te ontmoeten. Slechts een enkeling heb ik nooit ontmoet – u raadt het al wie niet: Peter Blasic. Hij is een paar keer uitgenodigd voor een kop koffie op de redactie, maar daar is het nooit van gekomen. Een blik op zijn cv, met daarop gerenommeerde titels als Elsevier en HP/De Tijd, schepte voor mij voldoende vertrouwen om Blasic te blijven inhuren. Achteraf gezien is dat naïef te noemen.

Waar ging het mis?

Blasic gebruikte in artikelen over gesloten werelden zoals de georganiseerde misdaad, spionage en misstanden op de werkvloer vaak anonieme bronnen, bijvoorbeeld door alleen een voornaam te noemen. De hoofdredactie heeft in de meeste gevallen nagelaten om navraag te doen naar de aard van deze bronnen. Als dat wel werd gedaan, dan kwam er een plausibel, hoewel niet te checken, antwoord.

Zijn daarmee alle artikelen die Peter Blasic voor Nieuwe Revu schreef automatisch broodje aap-verhalen? Nee. Zijn de twijfels groot genoeg om alle 27 artikelen in te trekken en de samenwerking te stoppen? Ja.

Welke artikelen zijn twijfelachtig?

Ik wil drie artikelen uitlichten waarvan, met de kennis van nu, de bronnen in veel gevallen too good to be true lijken te zijn.

‘Ik werd als held ontvangen’ (Nieuwe Revu 40, 2017)

In dit coverartikel worden onder de noemer ‘retourtje kalifaat’ drie teruggekeerde Syriëgangers aan het woord gelaten: Arsalan, Jawid en Saïd. Het is twijfelachtig of deze drie daadwerkelijk zijn geïnterviewd. Van de drie experts die in het artikel opgevoerd worden, herkennen er twee zich inderdaad in de aan hen toegeschreven citaten. De derde heeft nog niet op mijn vraag hierover gereageerd.

Ik vertrok (Nieuwe Revu 34, 2018)

In dit coverartikel worden zogenaamde angstmigranten aan het woord gelaten – Nederlanders en een Duitser die naar Panama zouden zijn gevlucht uit angst voor het ineenstorten van Europa: Frank Ewals, het koppel Mark en Monique, en de Duitser Stefan Mudry. Van de eerste drie is de ware identiteit niet te achterhalen en is het niet duidelijk of dit hun echte namen zijn. Mudry ontkent tegenover De Groene Amsterdammer en aan Knack met Blasic te hebben gesproken. Hetzelfde artikel is in licht gewijzigde vorm zonder medeweten van de redactie van Nieuwe Revu ook in het Belgische weekblad verschenen.

Genaaid in eigen huis (Nieuwe Revu 47, 2018)

In dit artikel worden een aantal malafide klusjesmannen en hun slachtoffers aan het woord gelaten. Van klusjesmannen Bartek en Ralf wordt alleen een voornaam genoemd, waarmee hun identiteit niet is te achterhalen. Van slachtoffer Jasper Pronk weten we niet zeker of dit zijn echte naam is en of hij echt bestaat. Slachtoffer Mariska Mertens zou, zo bleek destijds uit navraag van de hoofdredactie, familie zijn van Peter Blasic, die zijn laatste drie artikelen voor Nieuwe Revu onder de naam Peter Mertens schreef – hij heeft naar eigen zeggen afgelopen najaar de achternaam van zijn vrouw aangenomen.

Hoe kan Nieuwe Revu dit beter doen?

We hebben gefaald; daar moeten we open over zijn, van leren en onszelf verbeteren. Om twijfels over het gebruik van anonieme bronnen in de toekomst te voorkomen, zal Nieuwe Revu journalisten die anonieme bronnen opvoeren of met gefingeerde namen werken vanaf nu vragen om een bronnenlijst in te leveren met wie ze gesproken hebben en hoe, waar en wanneer dat gesprek heeft plaatsgevonden. Alsnog geen waterdicht systeem, maar beter iets dan niets.

NB. Een lijst met alle 27 ingetrokken artikelen staat hier. Dit artikel zal ook verschijnen in de Nieuwe Revu van 30 januari.