'Als je Amsterdam al totalitair noemt, wat zijn Noord-Korea en Saoedi-Arabië dan?'

Beste Annabel Nanninga,

De gemeente Amsterdam heeft onlangs de roemruchte I Amsterdam-letters weggehaald, en ’s nachts door de grachten varen verboden. Daar kun je van alles van vinden. 

Ik vind het tweede terecht, en het eerste dom, mede door de argumentatie van aanjager GroenLinks, die in de letters een viering van het individualisme zagen, volgens emancipatiepartij GroenLinks vreemd genoeg kennelijk een verschrikkelijke ideologie. Zeldzame kolder. Je kunt het ook gelul noemen, of er nog sterkere woorden aan wijden, maar er is een grens aan de hyperbool voor die belachelijk wordt. 

Vind ik. Jij duidelijk niet, want jij, raadslid in datzelfde Amsterdam voor Forum voor Democratie, noemde Amsterdam onder het huidige (Groen)linkse gemeentebestuur ‘Goelag aan de Amstel’.

Er gaan, in ieder geval in míjn wereld, dagen voorbij waarin ik het woord ‘goelag’ niet hoor langskomen, dus even ter opfrissing van het geheugen: in de goelags zaten onder Stalin miljoenen dissidenten vast, om gedwongen te werken onder de meest verschrikkelijke omstandigheden. 

Mag ik nog een wens doen voor het nieuwe jaar? In een debat dat toch al tamelijk verziekt is door al het ingesleten jargon, van ‘boze witte cisgender man’ aan de ene kant tot ‘deugmensch’ aan de andere, zou het van enige (zelf)relativering getuigen wanneer de vergelijkingen met Groot Leed uit de geschiedenis gereserveerd kunnen worden voor het werkelijk minder kleine leed. 

Heus, ik kan ook tot nadenken worden gezet over Zwarte Piet door tegenstanders die zichzelf níet meteen vergelijken met Martin Luther King en voorstanders níet direct gelijkstellen met slavendrijvers.

Echt, ik kan ook meegaan in zorgen over de multiculturele samenleving zonder apocalyptische visioenen van de ondergang van het Avondland. 

Eerlijk, ik kan ook mee in bedenkingen bij het populisme zonder dat in vergelijkingen aan de horizon de gaskamers weer opdoemen.   

Als je Amsterdam al totalitair noemt, welke woorden blijven dan nog over voor Noord-Korea of Saoedi-Arabië? En als je Amsterdam een goelag noemt, hoe noem je dan een goelag?

Het meest indringende boek over de goelags blijft De Goelag Archipel van Alexander Solzjenitsyn, die zelf acht jaar in zo’n ‘correctief werkkamp’ zat en dat wonder boven wonder overleefde. Ik heb het boek jaren geleden gelezen, maar weet heel zeker dat ik ook bij herlezing niet zal denken: verdomd zeg, waarde Alexander, dit lijkt wel het Amsterdam van 2019! 

Immers: ook een afkeer van het individualisme. En ook geen rondvaartboten.