Russische hooligans zijn klaar voor gewelddadig WK voetbal

Nors kijkende mannen in legergroene camouf lagepakken staan bij de metro-uitgang van het Spartak Moskou-stadion te wachten tot de fans van de tegenstander naar buiten komen. De ordebewakers hebben wapenstokken, pepperspray, honden en pistolen bij zich. Ze kijken stoïcijns naar de zingende supporters van FK Rostov uit Rostov aan de Don en zijn klaar om in te grijpen als het misgaat.

Het is zaterdagmiddag 4 mei 2018. De een-na-laatste wedstrijd in de Russische competitie begint over twee uur en de ordebewakers begeleiden de uitsupporters in een groene colonne naar het zwaarbeveiligde uitvak. Een jonge Rostov-supporter met een geel petje plakt onderweg een gele sticker met ‘Rostselmash hooligans’ op een bord. Rostselmash is het agrarische bedrijf dat FK Rostov sponsort en de Rostselmash-hooligans zijn een van de beruchtste ‘firma’s’ van Rusland.

Daarom is er ook vandaag weer zoveel politie en ME aanwezig. De mannen in de groene pakken lopen tien minuten zwijgend mee. Ze stoppen bij gesloten hekken. De Rostselmash-hooligans moeten een speciale ingang in en worden bij de laatste meters naar hun vak begeleid door twintig politieagenten te paard. Vlak voor ze naar binnen gaan, vragen agenten naar hun Fan-ID-kaart.

Alle Russische voetbalsupporters moeten sinds kort zo’n kaart hebben en dat komt door wat er gebeurde op 16 juni 2016. Duizenden Engelsen zaten die dag op terrasjes in de oude haven van Marseille. De zon scheen, obers brachten grote glazen bier en er werd gezongen en geboerd en zo nu en dan met stoelen of andere voorwerpen gesmeten naar de Franse oproerpolitie. Ze toonden buik en billen aan voorbijlopende vrouwen, lillend vlees schroeide door de felle avondzon.

Ineens kwamen de Russen. Het leken er veel meer dan tweehonderd. Ze waren eerder op de dag geland in Barcelona en reden in bussen naar Marseille. Ze droegen T-shirts van het extreemrechtse merk White Rex met teksten als ‘Ultra Violence’, ‘True Till Death’, ‘Vandals’ en ‘Violent Athletics’. Onderweg zongen ze songs over het perfide Albion en de onbetrouwbare Jood en ze dronken geen bier of wodka, maar Red Bull en shakes met gember, broccoli en kurkuma. De leiders van de firma’s appten waar ze moesten verzamelen. Er was geen tijd hun rugzakken of tassen bij hun hotels te droppen. De Engelsen moesten worden overrompeld.

Een paar maanden na het EK nam de bewondering voor de hooligans strategisch af. Poetin is geen voetbalfan, maar het WK moet Ruslands goede kanten tonen en commando-achtig hooligangeweld hoort daar niet bij. De journalist Vladimir Kozlov moest in veel programma’s zijn mening over de kwestie geven. Hij schreef in 2008 het standaardwerk over de Russische hooligan- en ultracultuur Fanaty. Over het verleden en heden van okolofutbola (letterlijk ‘rondom het voetbal’).

Hij vertelde dat een goede communist tot de jaren 70 wel andere dingen aan zijn hoofd had dan bushokjes van de staat slopen of kameraden molesteren. Soms gebeurde dit toch. Dat haalde nooit de krant en dus bestond het niet. Pas in de jaren 80 kwam er steeds meer geweld in en rond de stadions. Fanaty van Spartak, Dinamo, CSKA en Zenit St. Petersburg adoreerden de gewelddadigste Engelse hooligans en ze kleedden zich vergelijkbaar, noemden hun groepen naar Engels voorbeeld firma’s, dronken bier en wodka en zongen voetballiederen. Bierbuiken en zwalkend vechten werden getolereerd. Het hoorde er zelfs een beetje bij.

Gorbatsjov zorgde voor hervormingen in Rusland en in de ultra-kapitalistische natie van zijn opvolger Jeltsin veranderde de fan-cultuur drastisch. De politie had geen tijd en budget om hooligans in toom te houden. Moskovieten die in de buurt van een voetbalstadion woonden, durfden volgens journalist Kozlov amper nog hun huizen uit. Pas na 2000 ging de politie harder optreden.

De keerzijde was dat er een nog gewelddadiger vorm van supportersgeweld ontstond. Hooligans spraken massavechtpartijen met andere hooligans af. De eerste wedstrijden waren in stadjes met namen als Vornonezh en Novorossiysk. De beste vechters verwierven zich een reputatie en in de hooliganscene werden de prestaties van de sterkste hooligans besproken als een goal van Arsjavin.

Na een paar maanden werden de wedstrijden ook in Moskou en St. Petersburg gehouden. De aantrekkingskracht was zo groot dat er een streng toegangsbeleid werd ingevoerd. Toeschouwers en vechters mochten alleen komen als ze een exclusieve uitnodiging konden tonen en schokkerig gefilmde beelden zorgden ervoor dat de wedstrijden een mythische status kregen. Het werd een soort Fight Club en bij minder exclusieve wedstrijden kwamen rond de 1500 toeschouwers kijken.

Rusland kreeg in 2010 het WK toegewezen. De repressie van de overheid op hooligans nam nog verder toe en de belangrijkste vechtpartijen werden steeds vaker in de bossen rond Moskou en andere steden gehouden. Dit gebeurt nu nog steeds en Kozlov mocht daar vaak bij zijn. Man-op-mangevechten duren meestal korter dan een minuut. Er mogen geen wapens worden gebruikt. Tegenstanders moeten zo hard worden geslagen of geschopt dat ze niet meer opstaan. Soms is het zeven tegen zeven, andere keren twintig tegen twintig of zelfs tachtig tegen tachtig.

Het ultieme gevecht heet stenka na stenku, muur tegen muur. Twee legers met meer dan honderd hooligans komen dan aanrennen als bij een veldslag in Game of Thrones. Dokters hebben het later druk met hersenschuddingen, gebroken armen en kaken en schedels met barstjes. Een plastisch chirurg bekijkt ter plekke of het gezicht kan worden gered. De tak van sport werd extra populair nadat Kozlovs bestseller in 2013 werd verfilmd. Duizenden jonge Russen keken ernaar en wilden ook in teamverband vechten voor een firma.

Dat kwam de leiders van de hooligans goed uit. Ze zijn altijd op zoek naar nieuwe strijders en er wordt veel gerekruteerd in sportscholen. De meeste hooligans zijn gespecialiseerd in Muay Thaiboksen, kickboksen of gewoon boksen en er mag alleen drugs worden gebruikt als de spieren van de hooligan daardoor sneller groeien. Niet zo heel belangrijk: liefde voor het voetbal. Technisch sterk en dapper vechten is belangrijker dan weten wie de coach of spits van Torpedo Moskou is.

Lees het hele artikel op Blendle.