Longread | Ismo: 'Ik ben de beste rapper van Nederland'

Het grote publiek kent rapper Ismo uit Breda niet, maar bij de jongeren en op internet is hij ongekend populair. Ze herkennen zich in zijn uitgesproken teksten over opgroeien op straat, liefde, familie en het conflict in het Midden-Oosten. Maak kennis met de stem van een generatie. ‘We leven in het internettijdperk, maat. Ik heb de tv echt niet nodig.’

Vlak voor het interview wil Ismail Houllich (26), beter bekend onder zijn artiestennaam Ismo, toch op een andere locatie afspreken. Het eerste koffietentje zit namelijk vlakbij een middelbare school. ‘Dat is niet echt handig. Straks zien ze me en dan moet ik met tientallen jongeren op de foto,’ zegt de rapper even later in het centrum van Breda, zijn geboortestad die op de achtergrond vaak aanwezig is in zijn muziek. Hij praat rustig, een kop cappuccino binnen handbereik.

Hier in Brabant is Ismo een bekendheid, net als bij veel jongeren in den lande. Zij kennen hem van hits als Eenmans, Geen Partij en Free Palestina, die allemaal miljoenen views op internet hebben. Net als zijn laatste track Morocash, waarvan de clip in een maand tijd ruim drie miljoen keer werd bekeken.

Op televisie komt hij niet met zijn muziek en ook op de radio wordt hij amper gedraaid. Ook niet nodig, aldus Ismo. ‘Natuurlijk is het raar, want mijn muziek is erg populair. Maar ik maak me daar echt niet druk om. We leven in het internettijdperk, maat. Ik heb de televisie echt niet nodig.’

Broodje Kipcorn

Ismo is geboren uit Marokkaanse ouders. Zijn vader is berbers en zijn moeder Arabisch. Hij groeide op in de Bredase wijk Heuvelkwartier met een zus die rechten heeft gestudeerd en een broertje dat ruim tien jaar jonger is.

Zelf begon hij aan een mbo-opleiding, maar hij voelde zich er niet op zijn plaats. ‘Ik ging de eerste twee jaar over, zonder dat ik ook maar één boek had gekocht. Het geld dat ik van mijn moeder had gekregen om ze te kopen, besteedde ik aan andere zaken. Op een gegeven moment kwam ik elke dag pas om een uur of twaalf op school om een broodje kipcorn te halen in de kantine. Daarna ging ik weer weg.’

Rappen deed hij toen al. Daar begon Ismo mee toen hij als 15-jarige muziek van Tupac hoorde en dat na ging doen, zonder echt te weten waar het over ging. Daarna luisterde hij naar rappers van eigen bodem zoals Appa en Kempi. ‘Ik voelde me toen al de beste rapper van Nederland. Dat vertrouwen groeide ook door oudere jongens uit de buurt die zeiden dat ik door moest gaan met rappen. En door een medewerker van het buurtcentrum waar ik met mijn vrienden kwam en die alleen over mij zei dat ik echt kon rappen. Als ik nu nummers uit die tijd hoor, denk ik wel: hoe durfde je te denken dat je de beste was. Dat durf ik nu trouwens wel te zeggen als ik naar mijn eigen muziek luister: ik ben de beste rapper van Nederland.’

Hij nam de muziek toen niet erg serieus, net als zijn school. Om zich heen zag hij destijds genoeg voorbeelden van mensen die op de universiteit of hbo afstudeerden, maar geen of een slecht betaalde baan kregen. ‘En tegelijkertijd zag ik anderen die nooit hadden gestudeerd door de buurt rijden in dikke auto’s. Misschien is school toch niet mijn weg, bedacht ik toen.’

Illegale pokertoernooien

Ismo werd van school getrapt. Van zijn ouders moest hij een baan zoeken, maar in plaats daarvan bezocht hij Turkse cafés in de Bredase binnenstad, waar hij in aanraking kwam met gokken. ‘Na een paar dagen dacht ik: ik ken al deze jongens, een tweedehands pokertafel kost 150 euro – ik ga zelf illegale toernooien organiseren.’ Dat ging in het begin zo goed dat hij soms op een avond meer verdiende dan zijn ouders in een maand. Maar dat geld gaf hij ook weer in no-time uit en na ‘veel gezeik en opstootjes’ tijdens het pokeren, stopte hij een jaar later.

Zijn moeder regelde een baantje bij het cateringbedrijf waar ze zelf werkte. ‘Ik voelde me verplicht en kon geen nee zeggen. Mijn ouders zeiden vaak: Zo wordt het niks met jou. Maar op een vroege ochtend toen ik naar het werk reed, zei ik tegen mezelf:

Hé mongool, waar ga je heen? Voor een baas werken is niks voor jou.

Ik stopte binnen een maand. Dat vonden ze thuis natuurlijk niet zo leuk. Vervolgens zei ik tegen mijn moeder: Ma, maak je niet druk, ik ga rappen. Geef me wat tijd, ik heb een plan. Dat zei ik tegen iedereen: ik heb een plan. Maar dat behelsde niet meer dan een idee om met rappen mijn brood te verdienen.’

Flikkers & joden

Hij deed daarna ‘van alles’ om aan geld te komen, al heeft hij naar eigen zeggen een schoon strafblad. Met zijn laatste euro’s nam hij een mixtape op, maar de gewenste doorbraak bleef uit. Tot hij samen met collega-rapper Lijpe optrad bij het populaire online hiphopplatform Zonamo. Het filmpje van het optreden ‘ontplofte’ en werd miljoenen keren bekeken. Hij maakte vervolgens nog wel wat muziek bij Zonamo, maar het ging Ismo niet snel genoeg. ‘Ik had nog een eigen Youtube-kanaal en dacht: ik breng zelf een track uit. Ik had ook een sponsor gevonden zodat ik kosteloos een clip kon opnemen. Het werd het nummer Eenmans.’

Het werd direct een enorme hit. Maar Ismo kreeg door het nummer ook een rechtszaak aan zijn broek wegens het beledigen van homo’s en joden. Het werd breed uitgemeten in de media. In Eenmans rapt hij namelijk: ‘Flikkers geef ik geen hand’ en ‘Ik haat die fucking joden nog veel meer dan de nazi’s’. De rapper werd vrijgesproken. Zijn verweer? ‘Met flikkers bedoel ik mensen die je iets flikken, dat weet iedereen op straat. Ik heb namelijk écht niks tegen homo’s. En met die joden bedoelde ik zionisten, die Palestijnen uitmoorden.’

Hij had de impact van het nummer onderschat. Ismo was onbedoeld overal in het nieuws als de rapper die homo’s en joden haat. Aan de andere kant wist half Nederland bij de eerste clip die hij zelf uitbracht gelijk van zijn bestaan.

‘Na Eenmans dacht ik wel even: wat is dit allemaal met de vrijheid van meningsuiting in Nederland? Over moslims mag alles worden geroepen, maar als ik iets zeg staat het hele land op zijn kop en word ik gezien als jodenhater. Van de islam moet je alle geloven respecteren, gelovigen zien als broeders. Zeker de joden, dat zijn de eerste mensen volgens de koran. Wij geloven ook dat iedereen is geboren als moslim. Als iemand verdwaald is en een ander geloof aanhangt, is het aan God om hem of haar weer terug te leiden. Niet aan mij of aan wie dan ook. Daarom vind ik die hele Islamitische Staat ook bullshit. Ik haat die fokking zionisten had ook kunnen zijn: ik haat fokking IS nog veel meer dan de nazi’s. Ik heb het gevoel dat ik me moet verantwoorden, zeker door mijn achterban. Maar ik probeer uit te leggen dat ik niks tegen joden heb, maar tegen onrecht, zoals in Palestina. Als ik onrecht zie, wil ik dat onder de aandacht brengen. Net als de aanslagen in Parijs en Brussel, dat gaat toch helemaal nergens over?

Ik ging laatst vliegen vanaf Schiphol en was bang dat er misschien iets zou gebeuren. Niet alleen de niet-moslims zijn slachtoffer, wij moslims zijn misschien wel de grootste. We moeten ons elke keer weer verdedigen én we zijn slachtoffers van terroristen. Marokko is het land met een van de grootste terreurdreigingen.’

Geen gouden plaat

Ismo praat makkelijk en zegt wat hij denkt. Hij heeft ook geen platenmaatschappij die hem ter verantwoording roept als hij zich vergaloppeert. De straatmentaliteit heeft hij meegenomen in zijn muziek: hij werkt voor zichzelf en weigert zich vooralsnog vast te laten leggen bij een label. Hij hecht niet alleen aan zijn onafhankelijkheid, het is financieel ook veel lucratiever om alles in eigen beheer te doen. In Morocash rapt hij: ‘Ik pak 10k in een slechte maand.’

Hij legt uit: ‘Voor een stream op Spotify krijgt een artiest tussen de 0,0044 en de 0,0066 euro, en mijn nummers zijn bij elkaar twintig miljoen keer beluisterd. Mijn andere inkomsten haal ik uit Youtube, itunes en sponsordeals. Dan ga ik toch niet naar een label? Ook omdat ik zie voor welke bedragen artiesten zich laten wegtekenen. Dat gaat nergens meer over. De deal is: 15.000 euro voor vier albums. De meeste artiesten krijgen twee tot vier procent van de verkoop. Ik ging rekenen en kwam al snel tot de conclusie: dit ga ik niet doen, maatje. Platenmaatschappijen hadden me natuurlijk nooit zover moeten laten komen dat ik kón gaan rekenen.’

Hij is open over zijn inkomsten. Voor een optreden van een half uur vraagt hij 1800 euro, voor vijftien minuten Ismo moet 1250 euro worden betaald. Het enige nadeel van alleen opereren: hij krijgt geen gouden plaat omdat hij niet is aangesloten bij branchevereniging NVPI. Terwijl hij die op basis van zijn verkoopcijfers wel zou moeten krijgen. In Niemand Hier rapt hij: ‘Hou je fans maar voor de gek, want zij geloven jouw verhaal. Maar die gare gouden plaat daar is netjes voor betaald, door je baasje.’

Hij windt zich er over op: ‘Al heb ik 700 miljoen streams, ik krijg geen gouden plaat. Dat klopt toch niet? Er wordt door platenmaatschappijen voor betaald. Maar wat de fuck is het dan nog waard? Je betaalt als voetbalteam toch ook niet je eigen prijs? Nog zoiets: ik stond op itunes op nummer 1, in Nederland én België, hè. Heb je het ergens in de media teruggezien? Andere artiesten krijgen gelijk exposure, ik word genegeerd.’

Banenenrepubliek

Hij zet het van zich af door er zo eerlijk mogelijk over te rappen en daar heeft hij een enorme achterban mee opgebouwd. En dat zijn fanatieke fans. Dus toen hij in mei Morocash uitbracht en dat niet werd gedraaid op Funx, kreeg de radiozender via social media talloze berichten van boze Ismo-supporters met de boodschap: draai zijn muziek. Begin juni liet Funx op de website weten: ‘Het regent momenteel aanvragen van Ismo’s fans op sociale media. De fans reageren onder posts van Funx met daarin de vraag waarom wij Ismo’s nieuwe single Morocash (nog) niet draaien. De boodschap is helemaal duidelijk! Funx neemt al deze reacties serieus, want uiteindelijk maken we radio voor jou en niet voor onszelf.’ Niet veel later werd zijn muziek gedraaid.

Als Ismo het ergens niet mee eens is, laat hij van zich horen. Rechtstreeks of in zijn muziek. Over Nederland rapt hij in Niemand Hier: ‘Ik ben niet van Duitse bloed, broer, Marokko is m’n trots. Kan niet trots zijn op een land dat me al heeft uitgekotst.’

Achter zijn cappuccino zegt hij: ‘Het zijn gewoon de feiten, maat. Alles wat ik rap is gewoon de waarheid. Ik ben toch uitgekotst in Nederland? Niet door het volk, ik heb misschien wel meer blanke fans, maar door de media. Ik zeg wat ik wil, ben onafhankelijk. Alles wat ik in mijn hoofd heb, gaat er gelijk uit. Geen filter. Wat gezegd moet worden, moet gezegd worden. Je bent niet voor niks artiest. We leven in Nederland en niet in een of andere banenrepubliek.’