Longread: zo terroriseren taxironselaars toeristen op Schiphol

‘Dit is toch lachwekkend? De handhavers staan erbij en kijken ernaar. Ze worden gewoon uitgelachen,’ vertelt Anouar verontwaardigd. Hij is nu acht jaar taxichauffeur. De laatste jaren vooral op Schiphol. Hij wil niet met zijn echte naam worden genoemd, omdat hij bang is voor represailles. Anouar behoort – in tegenstelling tot de jongen in het oranje hesje – tot de groep chauffeurs die op de officiële taxistandplaats van Schiphol staat. Hij werkt voor een van de drie concessiehouders, de taxibedrijven die voor de luchthaven het vervoer regelen. Overigens mag iedere bonafide taxichauffeur met een vergunning achter in de rij aansluiten als aanvuller. Anouar: ‘Veel mensen denken dat wij het alleenrecht hebben om hier te staan, maar dat is niet waar. Ook zo’n jongen in een hesje mag op de officiële taxistandplaats staan. Maar dat doet hij niet, omdat ie geen zin heeft om te wachten of officieel geregistreerd te staan. En het oplichten van klanten wordt zo natuurlijk ook een stuk lastiger.’

Oplichting en agressie

‘Die jongen in dat oranje hesje? Dat is een ronselaar. Of een propper, zo noemen we ze ook. Hangjongeren die staan te bedelen op een pleintje.’ De jongen in het hesje is niet alleen. Vanaf de balustrade zien we er een stuk of tien lopen. De een met een oranje hesje, de ander met een knalgeel hesje met de tekst ‘official taxi’. Opvallend genoeg is het gele hesje (met blauw-oranje strepen) identiek aan het hesje dat de Schiphol-handhavers dragen.

‘Ja, die hebben ze laten namaken. Wij zien het verschil, maar denk je dat toeristen dat onderscheid kunnen maken?’

Toeristen die Schiphol uitlopen, komen terecht in een soort jungle. Vooral in de avonduren en ’s nachts is goed te zien hoe reizigers op het Jan Dellaertplein, het plein voor de Plaza, worden belaagd door taxichauffeurs. Of mensen die zich daarvoor uitgeven. Oplichting en agressie komen regelmatig voor. Soms gaat het om een paar tientjes. Maar honderden euro’s voor een ritje van de luchthaven naar Amsterdam is geen uitzondering meer.

‘Ze lichten je op waar je bijstaat,’ vertelt Anouar. ‘Een rit vanaf de luchthaven naar hartje Amsterdam kost gemiddeld zo’n vijftig euro. En dan bedoel ik echt in het centrum, waar je niet zo makkelijk komt met de auto. Een ronselaar roept dan tegen een reiziger: als je met ons rijdt, kost het je veertig euro. Maar als ze dan aankomen op de bestemming is het ineens veertig euro per persoon. De koffers nog niet meegerekend. Want daar moet je ook ineens per stuk voor betalen.’

En zo kan het dat toeristen soms exorbitant hoge bedragen betalen voor een taxiritje van nog geen half uur. Reizigers worden vaak afgescheept met handgeschreven bonnetjes. Omdat er op die bonnetjes ‘Taxi Centrale’ staat, komen de klachten veelal binnen bij Taxi Centrale Amsterdam, beter bekend als TCA. Een paar voorbeelden van taxiritten van de luchthaven naar Amsterdam die TCA de afgelopen maanden binnenkreeg: Schiphol - Overtoom: 940,50 euro. Schiphol - Okura Hotel: 980,50 euro. Schiphol - Damrak: 347,75 euro. En voor een ritje van het vliegveld naar het Bastion Hotel in Hoofddorp moest iemand 277,50 euro afrekenen.

‘We krijgen regelmatig meldingen binnen van toeristen die zijn opgelicht door de anonieme taxichauffeurs op Schiphol,’ legt TCA-woordvoerder Mariska van Delft uit. ‘Maar we kunnen niets doen om deze mensen te helpen, omdat de oplichting niet door TCA-chauffeurs wordt gedaan. Het is schandalig dat dit de eerste ervaring is die toeristen met de stad Amsterdam en Nederland hebben.’

Van 50 naar 485 euro

Maar het blijft niet alleen bij oplichting. Zo loopt een taxirit van een groep Chinezen vorige maand compleet uit de hand. Als de toeristen op 14 september met hun rolkoffers Schiphol Plaza uitkomen, lopen ze meteen al in de val. Het gaat om een ritje van nog geen vijftig euro, maar de Chinezen weten dan nog niet dat de chauffeur een ander bedrag in gedachten heeft. Als ze in Amsterdam-West willen uitstappen, staan ze voor een onaangename verrassing: de taxichauffeur presenteert een rekening van maar liefst 485 euro. Pas als een van de toeristen met zijn elleboog een zijruit kapotslaat, stopt de chauffeur. Nadat de Chinezen alsnog honderd euro betalen, krijgen ze hun koffers terug. De bestuurder slaat vervolgens in zijn taxi op de vlucht. Een paar uur later houdt de politie de taxichauffeur aan. De man zit tot zeker 26 november in voorlopige hechtenis op verdenking van wederrechtelijke vrijheidsberoving.

Toeristen die worden gegijzeld in hun taxi. Bedragen van honderden euro’s voor een ritje naar de hoofdstad. Een chaotische situatie op het plein voor Schiphol.

Niet bepaald een visitekaartje voor de toerismebranche. Hoe kan het zo misgaan?

Als ze in Amsterdam willen uitstappen, staan ze voor een onaangename verrassing: de taxichauffeur presenteert een rekening van 485 euro

En waarom wordt er niet ingegrepen?

Daarvoor moeten we terug naar 14 april 2015. Het gerechtshof in Amsterdam besluit die dag dat iedereen in Nederland met een taxivergunning zijn diensten mag aanbieden op alle openbare wegen rondom Schiphol. Dus ook op het Jan Dellaertplein voor Schiphol Plaza. Iets wat tot dan toe strafbaar was gesteld in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), de lokale wetgeving van de gemeente Haarlemmermeer.

Het was in de jaren hiervoor ook al onrustig bij de taxistandplaats en daarom had de gemeente besloten dat taxichauffeurs hun diensten enkel en alleen nog mochten aanbieden op de officiële standplaats. Maar, zo redeneert het gerechtshof vorig jaar: dat is in strijd met de Wet Personenvervoer. Die wet ziet er nu juist op toe dat iedereen met een taxivergunning zijn diensten op de openbare weg mag aanbieden. Dus niet alleen op een officiële taxistrook, zoals die op Schiphol. Het arrest legt een bom onder het taxivervoer op de luchthaven. Een flinke tegenvaller voor de gemeente Haarlemmermeer en Schiphol. Een overwinning voor de taxichauffeurs die de zaak aanspanden.

Advocaat Khalid Kasem stond vijf van deze taxichauffeurs bij tijdens de rechtszaak. ‘Die beslissing van het gerechtshof heeft nogal wat consequenties gehad,’ vertelt hij. ‘In de jaren daarvoor zijn er heel veel geldboetes en gevangenisstraffen opgelegd, omdat het in die APV nu eenmaal strafbaar was gesteld om taxidiensten aan te bieden buiten het officiële gebied. Maar na het arrest zijn alle op dat moment nog lopende strafzaken geseponeerd. Alleen al in mijn praktijk ging het om tientallen gevallen,’ licht de advocaat toe.

Goudmijntje

Een van de chauffeurs die betrokken waren bij de rechtszaak is Oussama. Een doorgewinterde taxichauffeur die al jaren op het plein rondloopt. Hij is in het bezit van een taxivergunning en een taxi. Oussama is sinds 2003 actief op Schiphol. Hij staat dagelijks op het Jan Dellaertplein om toeristen op te vangen. Overigens zonder hesje. ‘Ik word gezien als ronselaar, maar dat ben ik niet. Wat ik doe, is gewoon legaal,’ legt hij uit. ‘Ze scheren mij over één kam met een aantal boeven. Ja, er worden toeristen opgelicht, maar daar distantieer ik mij van. Net als veel van mijn collega’s trouwens. Dit gaat niet alleen om mijn imago, maar om het imago van de taxichauffeur in het algemeen.’

De problemen zijn volgens Oussama begonnen sinds het besluit van het gerechtshof vorig jaar. ‘Het zoemde door de straten. Sinds 14 april 2015 zijn er veel chauffeurs op Schiphol afgekomen. De luchthaven wordt gezien als een goudmijntje. Je verdient hier gewoon meer als chauffeur dan in de stad. Ik wist dat dit zou gebeuren en dat heb ik ook aangegeven bij Schiphol. Het enige wat ik – en mijn collega’s – willen, is meepraten. Om de tafel zitten met Schiphol en de gemeente. Maar het enige wat zij doen, is ons wegzetten als ronselaars. Dat is gewoon niet waar. Het gros heeft een gezin, een huishouden en wil stabiliteit in z’n leven.’

Op de vraag waarom hij niet gewoon aansluit in de rij bij de officiële taxistandplaats antwoordt Oussama: ‘Omdat ik mijzelf als ondernemer zie. Ik betaal belasting en ik wil groeien met mijn bedrijf. Maar dat begint bij een betere omzet.

Dan ga je niet in de rij staan wachten tot je eindelijk aan de beurt komt. Als je een beetje geluk hebt, pak je daar misschien vijf ritten. Hier op het plein zit ik zo aan tien ritten per dag. Dat is dus een dubbele omzet. Dat heet gewoon ondernemen.’ Oussama pleit samen met zijn collega’s voor een standplaats die voor iedereen met een taxivergunning toegankelijk is. Hij hoopt dat Schiphol, de gemeente Haarlemmermeer en desnoods de politiek in Den Haag alsnog willen luisteren naar wat hij noemt ‘de andere kant van het verhaal’. ‘Als wij niet worden betrokken, met wat voor oplossing ga je dan komen?’

Hinderlijk gedrag

Ook volgens de gemeente Haarlemmermeer is de overlast sinds het besluit van het gerechtshof toegenomen. Daarom past de gemeente eind vorig jaar de APV opnieuw aan. In die nieuwe wijziging, die op 1 januari 2016 van kracht werd, staat dat taxichauffeurs met een vergunning (zoals Oussama) hun diensten nu alleen in de buurt van hun wagen mogen aanbieden. Er komen BOA’s (blauw uniform) en handhavers of hosts (geel uniform). Zij moeten de problemen gaan aanpakken. De verschillende partijen besluiten verder dat in de hal van de luchthaven geen taxidiensten meer mogen worden aangeboden. Bij een eerste overtreding volgt een boete van 350 euro. Bij herhaling kan dat bedrag oplopen tot 1500 euro. Wie het daarna nog een keer probeert, kan een gebiedsverbod krijgen. Toch krijgen taxichauffeurs en personen die taxidiensten aanbieden pas begin mei van dit jaar een waarschuwingsbrief met bovenstaande maatregelen. Een half jaar na het ingaan van de nieuwe APV. De gemeente geeft hiervoor als verklaring: ‘Het organiseren van het toezicht en de handhaving heeft langer geduurd dan was voorzien. Reden hiervoor is de complexe materie en de vele betrokken partijen.’

Maar in de praktijk blijven taxichauffeurs met een vergunning in de buitenlucht ongemoeid, omdat zij volgens de Wet Personenvervoer hun diensten nu eenmaal op de openbare weg mogen aanbieden.

Of zoals Paul Weber, woordvoerder bij Schiphol, het omschrijft: ‘Het aanbieden van taxidiensten an sich is daar legaal, mits de aanbieder in bezit is van een landelijke taxipas. Maar die is tegenwoordig zeer eenvoudig door vrijwel iedereen te verkrijgen. Praktisch is er dus geen middel om te handhaven.’

Schiphol neemt los van de gemeente nog een aantal maatregelen. Zo focust de luchthaven zich op een betere ‘informatievoorziening’. Binnen in de hal wordt omgeroepen dat je als toerist naar de official taxi stand moet gaan. Verder liggen er vanaf de aankomsthallen tot aan de officiële taxistandplaats stickers, in de vorm van gele pijlen, die toeristen in de juiste richting moeten wijzen. Maar alle maatregelen ten spijt: het lijkt vooralsnog niet te werken. De overlast op Schiphol is volgens burgemeester Theo Weterings van de gemeente Haarlemmermeer weliswaar ‘aanzienlijk teruggedrongen’, opgelost is het probleem allerminst. Een maand geleden schrijft hij in een brief aan de gemeenteraad: ‘Wanneer er geen toezicht en handhaving aanwezig is, neemt de overlast binnen de kortste keren weer toe. De overlast van hinderlijk gedrag van taxichauffeurs die hun diensten aanbieden op het Jan Dellaertplein blijft voortduren.’

565 incidenten

De Koninklijke Marechaussee registreerde sinds 1 januari van dit jaar tot medio september 565 incidenten die betrekking hebben op taxichauffeurs. Volgens de marechaussee zijn er negentig taxichauffeurs in beeld die verantwoordelijk zijn voor de overlast. Het gaat dan om hinderen, schelden, bedreigen en oplichten. ‘Natuurlijk zijn er weleens incidenten op het plein,’ vertelt taxichauffeur Oussama. ‘Het is van onze kant pure frustratie. Je doet iets legaals, maar ondertussen worden chauffeurs met een vergunning betiteld als boeven. Handhavers maken ons het leven zuur en vertellen onwaarheden tegen toeristen. De een kan zijn emoties in bedwang houden. De ander niet.’

Burgemeester Weterings: ‘Een groot deel van deze groep mag hun diensten aanbieden, omdat zij in het bezit zijn van een taxivergunning en bestuurder zijn van de taxiauto. We zijn hierin gebonden aan de Wet Personenvervoer 2000, waardoor er grenzen zijn aan hetgeen wij als gemeente kunnen doen om de taxiproblematiek aan te pakken. Op basis van de evaluatie die aan het eind van het jaar wordt afgerond, wordt bepaald hoe de gemeente, Schiphol, Koninklijke Marechaussee en het Openbaar Ministerie verder gaan met de aanpak van de taxiproblematiek.’ Schiphol-woordvoerder Paul Weber: ‘De situatie is door de maatregelen iets verbeterd, maar er blijft sprake van een kat- en muisspel. Zodra de handhavers weg zijn, vervallen de meeste ronselaars weer in het gedrag van opdringen en hinderen van onze passagiers. Schiphol wil zo snel mogelijk een structurele oplossing en is in gesprek met de gemeente Haarlemmermeer.’

‘Ze wijzen allemaal naar elkaar,’ verzucht Anouar. ‘Wanneer wordt er eens echt ingegrepen? Moet er soms eerst iemand doodgaan? Het is hier nog steeds een jungle. Zeker ’s nachts. Dan is er geen handhaver of BOA te bekennen, omdat hun dienst er dan op zit. Hoe wil je de problemen dan aanpakken?’

Maffiapraktijken

We lopen inmiddels in de hal, in de buurt van de roltrap, die richting de buis naar de parkeergarage tegenover Schiphol Plaza gaat. Taxichauffeur Anouar wijst naar een jongen in een zwarte jas, die met twee meisjes de roltrap oploopt. ‘Kijk, daar loopt er weer een.’ In tegenstelling tot zijn collega’s buiten heeft deze man geen taxihesje aan. Iets verderop loopt een andere chauffeur met een groepje toeristen de roltrap op. Dan verschijnt er ineens een man met een felgeel hesje. Het is een handhaver van Schiphol. Hij vertelt de toeristen dat ze met de verkeerde chauffeur meegaan. De handhaver weet de toeristen om te praten en richting de officiële taxistandplaats te dirigeren. Maar de chauffeur krijgt geen boete. Anouar:

‘Kijk, en dit gebeurt de hele tijd. Er wordt helemaal niet opgetreden, terwijl dat wel was toegezegd.’

‘Zodra de handhavers weg zijn, vervallen de meeste ronselaars weer in het gedrag van opdringen en hinderen van onze passagiers’

Uit een inventarisatie van de gemeente blijkt dat de luchthaven tot medio september negentien waarschuwingen heeft uitgedeeld. Er is slechts vijf keer een toegangsverbod opgelegd. Schiphol heeft vervolgens vijf keer aangifte gedaan, omdat de toegangsverboden telkens werden overtreden. Ondertussen gaat het kat-enmuisspel gewoon door. Ook in de terminal. Als de handhaver weg is, loopt er even verderop alweer een andere chauffeur de roltrap af. Terug naar de Plaza. Op zoek naar toeristen.

Ook de Koninklijke Marechaussee, belast met het handhaven van de openbare orde en veiligheid op de luchthaven, zit duidelijk met de problematiek in zijn maag. De ‘officiële’ Schiphol-chauffeurs voerden afgelopen zomer een gesprek met een lid van de marechaussee. Het gesprek is opgenomen en beluisterd door Nieuwe Revu. Uit het gesprek blijkt dat de marechaussee die het woord voert niet te spreken is over de huidige wetgeving. ‘De Wet Personenvervoer 2000 is een draak van een wet. De burgemeester zit met zijn handen in het haar. Ook wij als marechaussee hebben hier heel veel last van,’ vertelt hij de chauffeurs.

De VVD en Pvda in de Tweede Kamer hebben staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur & Milieu om opheldering gevraagd. Tegen omroep Powned zei Dijksma een paar weken geleden: ‘In mijn ogen zijn het toch een soort maffiapraktijken. Daar moet echt een einde aan komen. Maar de vraag is ook: wat gebeurt er nu niet? Als ik nodig ben, bijvoorbeeld om de wet aan te passen, dan sta ik daar zeker voor open.’

Maar een aanpassing van de Wet Personenvervoer lijkt er voorlopig niet te komen. Bronnen laten weten dat de gemeente Haarlemmermeer – ondanks eerdere twijfels – op dit moment kijkt naar (wederom) een aanpassing van de Algemene Plaatselijke Verordening. Met die nieuwe APV moeten ronselpraktijken op Schiphol worden aangepakt op basis van de openbare orde en veiligheid.

En dus niet op basis van de Wet Personenvervoer, zoals nu nog gebeurt. De gemeente hoopt door die aanpassing nieuwe rechtszaken van taxichauffeurs te kunnen voorkomen.