Hoe Boeddha een interieuraccessoire werd

In rap tempo heeft Boeddha de huiskamer veroverd. Menig Nederlander heeft een beeldje op de vensterbank of op de wc – de boeddha als spirituele Ambi Pur. Maar hoe is Boeddha eigenlijk een interieuraccessoire geworden? Vier portretten van trotse boeddhabezitters. ‘Boeddha staat voor mij symbool voor dat alles in het leven met een reden gebeurt.’ Zet een onverstoorbaar kijkend hoofd van de boeddha in je kamer. Een hoofd dat duidelijk geen stress heeft, dat de tijd heeft en supertevreden is. Een hoofd met allemaal eigenschappen die jij niet hebt, maar die je wel graag zou hebben. Al staat hij maar gewoon in de vensterbank, of hangt hij boven je bed; toch is hij er en valt je oog er dagelijks wel een paar keer op. Je ziet wel iets in hem, herkent wat. Door het beeld wek je de verlangde eigenschappen enigszins tot leven. Tenminste, dat valt te proberen.

Iets dergelijks doen boeddhisten in Azië, maar dan veel uitbundiger. Zij buigen in tempels voor metershoge boeddhabeelden, vereren die met allerlei rituelen vol kaarsen, wierook en gebed. Zo proberen ze contact met dit iconisch perfecte mens te krijgen, en zich de aan hem toegedichte eigenschappen eigen te maken, zich ermee te laten besmetten. Boeddha’s heiligheid straalt van de beelden af. Zodat alles lekker gaat, en je goed karma vergaart voor het volgende leven. De boeddha in Azië krijgt veel meer aandacht en een veel intensievere behandeling dan alleen af en toe een nuchtere Hollandse blik. En geeft daardoor een veel intensere beleving.

Er zijn beelden die zo heilig zijn dat ze bijna bezwij­ken onder alle wonder­ verhalen die erover de ronde doen

De heilige beelden zijn aan allerlei taboes en regels gebonden. Volgens de traditie moet alleen al het hoofd van de boeddha voldoen aan meer dan honderd kenmerken – van de lengte van de oorlelletjes tot breedte van de neusgaten. Ook eronder is alles perfect. Volgens de overlevering had boeddha een penis zo groot als dat van een olifant. Deze macho wordt door Aziatische boed- dhisten aanbeden als mannelijke variant van de vruchtbaarheidsgodin.

Hoe dichter het beeld bij de historische boeddha staat, des te heiliger het is. Hoe beter het er hoegenaamd op lijkt – hoewel volstrekt onbekend is hoe de boeddha eruit heeft gezien – en hoe ouder het beeld, des te heiliger het is. Er zijn beelden die zo heilig zijn dat ze bijna bezwijken onder alle wonderverhalen die erover de ronde doen. Veel Nederlandse boeddhabeeldbezitters zijn best een beetje gevoelig voor het Aziatisch geloof in de do’s-and-don’ts rond het boeddhabeeld. In ieder geval gevoelig genoeg om even te twijfelen of ze zich aan de regel zullen houden dat je een beeld cadeau moet krijgen, of dat je er niet met je voeten naar moet wijzen. Maar tegelijkertijd gaan zij hun eigen weg. In het nuchtere Nederland heeft men meer met boeddha’s hoofd dan met zijn edele delen. Boeddha’s gezicht hangt aan vele muren, en op menig vensterbank staat een boeddha-buste.

Lees het complete verhaal, inclusief de vier portretten, op Blendle.