Welkom bij de minderheid

Beste Donald Trump,

Op deze plek voorspelde ik vorige week dat de Amerikaanse bevolking verstandig zou handelen en voor Hillary Clinton zou stemmen. Er is dus bepaald geen Nostradamus aan mij verloren gegaan.

Inmiddels is er onder journalisten en publicisten in de Verenigde Staten een discussie gaande, met als centrale vraag: zijn we het contact met de samenleving kwijt? De discussie lijkt enorm op die in Nederland na de Fortuyn-revolte. En is ook in Nederland nog steeds actueel, met de PVV in de peilingen als grootste partij. Ik heb me op deze plek, op de radio en televisie altijd uitgesproken tegen Trump. Ook ik kreeg na zijn verkiezing een aantal triomfantelijke reacties van Trump-aanhangers, van het kaliber ‘wie het laatst lacht’.

Moet ik nu ook bij mezelf te rade gaan? Vanwege de inschattingsfout, en vanwege het oordeel over Trump? Voor dat tweede niet, volgens mij. Ik vond Obama een oneindig beter idee voor de VS dan de idioot Trump, en ik denk dat Clinton zijn erfenis zou beheren en niet afbreken, zoals Trump gaat doen. Dus al had 99 procent van de bevolking op Trump gestemd, dan nog was ik tegen hem geweest. Ik baseer mijn standpunten niet op het aantal mensen dat ze deelt.

Maar ik kan niet langer ontkennen dat mijn standpunten kennelijk die van een minderheid zijn. Neem bijvoorbeeld Zwarte Piet. Ik vind het een stuitend, zelfs ziék idee om te gaan demonstreren bij de intocht (namelijk wel degelijk een kinderfeest), maar ik ben wel vóór een verandering van Zwarte Piet. Ik was ook vóór het handelsverdrag met Oekraïne, zoals ik ook tégen een Brexit was. Dat zijn allemaal minderheidsstandpunten gebleken.

Lees hier meer columns van Leon Verdonschot

Ik volg de ooit linkse en inmiddels volstrekt verrechtse Joost Niemöller op social media en vond al zijn pro-Trumpberichten inhoudelijk krankzinnige samenzweringstheorieën. Maar ze blijken een groot deel van de VS te vertegenwoordigen. Een groter deel dan mijn eigen opvattingen. Ik vind het nog steeds abjécte ideeën, maar ik kan niet langer doen of het marginále ideeën zijn.

Moet dat geen enkéle consequentie hebben? Volgens mij wel. Een voorbeeld: ik vond (en vind) het racistisch dat er op Facebook een pagina kwam om Sylvana Simons ‘uit te zwaaien’ op 5 december. Toen ik zag dat ook enkele van mijn Facebook-vrienden die pagina hadden geliked, ontvriendde ik ze, en schreef dat ook op. Applaus van al mijn antiracistische vrienden. Maar ook: tien Zwarte Piet-voorstanders minder wiens berichten ik af en toe lees. Nog minder andersgestemden om me heen, nog minder confrontaties met ándere standpunten.

Hoeveel PVV-stemmers ken ik zelf ? Een paar. In verhouding met de aanhang die Wilders heeft is dat heel weinig. Ik trap net als veel anderen in de valkuil van het me omringen met vele meningen, maar wel grotendeels varianten op die van mezelf. Ik vond het belachelijk dat de NTR Zwarte Piet minder snel afschaft dan RTL4. Maar inmiddels vraag ik me af: hoever kun je eigenlijk voor je bevolking (in overgrote meerderheid voor het behoud van Zwarte Piet) uitlopen? En als je antwoord daarop ‘heel ver’ is, zoals ik lang vond: mag je dan nog verbaasd zijn als die bevolking op de noodrem trapt?

Afgelopen week zat ik bij een diner met alleen maar Amerikanen. Eén daarvan bood mij als Europeaan opeens zijn excuses aan voor zijn nieuwe president. Daarop stapten twee anderen op, en ze liepen boos weg. De Trump-hater grinnikte. Het duurde bij elkaar nog geen tien seconden. Maar alles eraan was mis, en het waren tien seconden die een heel mondiaal debat samenvatten. ?