Het inferno van 7 oktober 1946: een fatale vliegtuigstunt in Apeldoorn

Vandaag is het zeventig jaar geleden dat zich in Apeldoorn een weinig bekende vliegramp voltrok. Een cocktail van euforie en overmoed kostte toen 22 schoolkinderen het leven.

Tekst: Danny Koks | Fotografie: ANEFO

Aan het einde van de lange, hoge gang naar de hoofdingang van het Christelijk Lyceum in Apeldoorn hangt een zwarte plaquette. Daarop staan, in alfabetische volgorde, de namen van 22 leerlingen. Zeventig jaar geleden, toen de school nog de Christelijke HBS heette, lagen deze jongens op dezelfde plek opgebaard. In gesloten kisten, vanwege hun zware brandwonden. Slachtoffers van de euforie en overmoed van een jeugdige piloot.

De Firefly Mark 1-jager van de Britse vliegtuigbouwer Fairey is een snel en wendbaar toestel met een krachtige Rolls-Royce-motor. De Marine Luchtvaartdienst heeft er dertig van besteld. Vijftien van deze toestellen zijn na een maandenlange reis aan boord van het vliegdekschip Karel Doorman bijna aangekomen op hun eindbestemming, de basis Morokrembagan op Java. Hier hoopt ook sergeant-vlieger Max Christern aan de slag te mogen gaan. Tenminste, als hij door de keuring is gekomen.

Lees ook: VIDEO: Zwitserse straaljager neergestort in Fries dorpje

Wanneer hij op maandagochtend 7 oktober 1946 aankomt op vliegbasis Valkenburg, hebben zijn superieuren goed nieuws. Hij is goedgekeurd om naar Nederlands-Indië te vertrekken. Max mag meteen in een Firefly stappen om zijn eerste solovlucht te maken. Een half uur in de omgeving om vertrouwd te raken met zijn toestel en daarna terugkeren naar de vliegbasis, dat zijn de orders.

Duikvlucht

Max legt dat bevel naast zich neer. Dat kan in 1946 nog redelijk eenvoudig, omdat de verkeersleiding niet in staat is om continu in contact te blijven met piloten in de lucht. De jonge Max Christern wil zijn moeder verrassen en vliegt naar Apeldoorn. Daar laat hij boven het Marktplein zien waar hij en zijn Firefly allemaal toe in staat zijn. Hij laat het gas los en maakt een duikvlucht naar beneden, om op het laatste moment met brullende motor weer op te trekken. De mensen op straat vinden het een prachtig schouwspel.

Vanaf het plein zet hij koers naar het huis van zijn moeder op de Ribeslaan. Max vliegt inmiddels zo laag dat hij de schooltoren van de HBS veel te laat voor zich op ziet doemen. Met een uiterste manoeuvre weet hij de toren nog te ontwijken, maar daarbij raakt zijn rechtervleugel de linkerhoek van het schoolgebouw aan de Jachtlaan. De brandstoftank aan de onderkant van het toestel schiet los en boort zich brandend door het dak van de gymzaal, waar op dat moment meester Dobbenga les geeft aan de 27 leerlingen van klas 2C.

De kinderen die er nog toe in staat zijn, springen brandend en in paniek in de vijver naast de school. Soldaten die gelegerd zijn in een kamp even verderop schieten te hulp met dekens en slaolie om de brandwonden mee te deppen.

Vijf jongens en de gymleraar overleven het inferno, 22 leerlingen niet. Max Christern crasht met zijn Firefly in de bomen pal achter het schoolgebouw en overlijdt ook. En zijn moeder, die hij wilde verrassen met een paar stunts in de lucht? Die zag het ongeluk met eigen ogen gebeuren en kreeg ter plekke een fatale hartaanval.