Flirten met het verleden

In aanloop naar de Kamerverkiezingen van maart 2017 lijken de Nederlandse kernwaarden, wat die ook mogen zijn, een belangrijk thema te worden, zo niet: hét onderwerp tijdens de campagnes. Dit betekent, kort samengevat, dat alle partijen zullen inzetten op gevoelens van nationalisme, met stuk voor stuk hun eigen interpretatie van het fenomeen.

Voor rechtse partijen houdt vaderlandsliefde tegenwoordig vooral in dat iedereen van buitenaf beter ons land kan mijden, of zich direct moet aanpassen, zodat we er geen last van krijgen, zoals tegenwoordig het geval is met afgevaardigden van de groep klassieke gastarbeiders.

En daarnaast domineert natuurlijk de angst voor die vermaledijde islam, het geloof dat zich onderhand zo impopulair heeft gemaakt, dat iedere moslim op voorhand wordt verdacht.

maakte een rondje langs de lijsttrekkers en vroeg aan hen welk symbool zij nou typisch Nederlands vonden. Het werd een zeer inzichtelijk onderzoek, dat soms lachwekkende antwoorden opleverde. Wat vooral opviel is dat alle voormannen koortsachtig op zoek zijn gegaan om iets te vinden wat onze inborst typeert, maar louter met clichés en achterhaalde beelden terugkwamen, wat in feite betekent: ze weten het allemaal ook niet.

Typisch Nederlands? Dat is volgens Halbe Zijlstra (VVD) de vrijmarkt op Koningsdag en een bezoek aan de Toppers, dat bij elkaar geraapt zootje gemankeerde zangers, die vooral liederen van buitenlandse artiesten plagiëren en vervolgens duizenden mensen naar stadions lokken, waar het dronken publiek kan luisteren naar allerlei verkrachte uitvoeringen van klassiekers.

Alexander Pechtold (D66) is van de high-culture en noemt daarom , een schilderij met internationale allure en een diepere betekenis, maar tegelijkertijd volstrekt onbekend in de onderklasse van de samenleving, een groep waar D66 totaal van vervreemd is.

Volgens Gert-Jan Segers (CU) is de tulp óns symbool bij uitstek, de bloem waar we trots op moeten zijn, vanwege alle export naar het buitenland. De ironie is natuurlijk dat de tulp eigenlijk een Turkse uitvinding is en pas veel later naar Nederland werd gehaald.

Lees hier meer columns van Özcan Akyol

De lijsttrekkers maakten mij vooral duidelijk dat ze de Nederlandse identiteit niet goed kunnen duiden, net als onze koningin een paar jaar geleden, die een tikkeltje naïef proclameerde, na een rondgang door het land, dat de Nederlander in universele zin gewoon niet bestaat. Hoewel ze een goed punt had, werd ze bijkans weggehoond, louter omdat ze in het openbaar durfde te verkondigen wat veel mensen al weten: de Nederlander is een sprookje.

Er wordt steeds teruggegrepen naar een verleden, maar wat Nederland tegenwoordig kenmerkt, is de enorm versnipperde samenleving, met allerlei verschillende culturen en nationaliteiten. Al die invloeden van vreemdelingen worden als een bedreiging gezien. Daarom grijpen we terug op triomfen van vroeger, omdat ons land tegenwoordig niet meer zoveel heeft om prat op te gaan. Zowel intellectueel als op andere gebieden zijn we een plek in stilstand, of misschien wel achteruitgang.

Om dit proces te stoppen, flirten politieke partijen met een verleden, teneinde te laten zien dat het wel degelijk kan bij ons. Maar de echte uitdaging voor de komende maanden en jaren is beleid maken dat iedereen aanspreekt, van de deftige achterban van D66 tot de straatschoffies die al weken het nieuws domineren.

Het hele concept van Nederland moet opnieuw worden uitgevonden. De vraag is alleen of we iemand in ons midden hebben die zulke veranderingen in gang kan zetten. De PVV en in mindere mate VVD accentueren verschillen om daar electoraal beter van te worden. De andere partijen zijn op het thema Nederlanderschap . Dat belooft nog wat.