Op bezoek bij rapsensatie MHD: 'Op het hiphopveld wil ik Neymar zijn'

De experts zijn het erover eens: de absolute godenzoon van de Europese hiphopvelden is 21 jaar en komt uit het negentiende arrondissement van Parijs. Zijn naam: Mohamed Sylla, beter bekend als MHD.

Tekst: Robert Alting | Fotografie: Ilja Meefout

Hoe het allemaal begon is voor de eeuwigheid vastgelegd en dus nog altijd voor eenieder te achterhalen. Het begon namelijk, hoe kon het anno nu bijna ook anders, met een filmselfie opgenomen tijdens een vakantie met vrienden in Montpellier, in het najaar van 2015, nog niet eens zo heel lang geleden.

Het volgende is daarop te zien: Mohamed die de camera bedient, een witte pet draagt, een zonnebril op zijn gezicht heeft en een voetbalshirt van Juventus om zijn schouders. Op de achtergrond een bonte verzameling vrienden die bewegen op de hiphopbeats die uit een niet zichtbare geluidsdrager komen. De hashtag: #afrotrap.

https://www.youtube.com/watch?v=bfsZA-mgA8o

Banlieues

In zekere zin zou je kunnen beweren dat het filmpje niets bijzonders is. Frankrijk is het land dat na de Verenigde Staten geëquipeerd is met de grootste hiphopcultuur ter wereld en in Frankrijk is, anders dan bijvoorbeeld in Nederland, hiphop vooral een discipline die wordt bedreven in de donkere achterbuurten, in de schimmige banlieues, vaak uit het zicht van het clichébeeld dat bestaat op glimmende ansichtkaarten en mensen moet laten geloven dat Frankrijk nog altijd enkel het land is van stokbroden, rode wijn en het goede leven in zijn algemeenheid. C’est la vie! Vive la France!

De realiteit is wat dat betreft weerbarstiger. De hiphopscene in Frankrijk ontleedt zijn bestaansrecht voornamelijk aan het feit dat het bestuur van Frankrijk nooit een antwoord heeft kunnen formuleren op de immense banlieues die elke grote Franse stad kent. In een omvangrijk onderzoek uit 2012 naar de leefomstandigheden in twee banlieues van Parijs stuitte de vooraanstaande arabist Gilles Kepel op de volgende kernproblemen: werkloosheid, gebrek aan opleiding, slechte woonomgeving, armoede, drugscriminaliteit, uitzichtloosheid en desintegratie.

Lees ook: Interview met Def P: ‘Als je iedereen verrot scheldt, keert zich dat op een dag natuurlijk tegen je’

Daar komt bij dat een groot deel van de inwoners ondermaats Frans spreekt, zich opsluit in de eigen omgeving en religie en zelden of nooit buiten de banlieues komt. De Eiffeltoren is voor hen een net zo’n abstract gegeven als voor een eenbenige straatveger in de achterbuurten van Nairobi. Het gevoel in een uitzichtloze situatie te verkeren is sterk, de moedeloosheid is enorm. Leef je in een van de banlieues, dan is de Franse samenleving iets wat buiten je gezichtsveld afspeelt. Wil je daar terechtkomen, dan heb je een uitweg nodig. Je wordt voetballer. Of je belandt in de hiphop.

De doorbraak

Op het moment dat MHD op ‘post’ klikte, op 29 september 2015, had hij dus ook niet kunnen bevroeden dat zijn filmpje iets teweeg zou brengen wat momenteel kan worden gezien als een nieuwe stroming binnen de al omvangrijke Franse hiphopwereld: Afrotrap. Hij was op dat moment niets meer dan gewoon een van de vele jongeren, een van de miljoenen Franse jongeren van Afrikaanse komaf die zijn gevoelens en identiteit probeerde te uiten op wat dansbare beats. Facebook en Instagram waren een mooi podium voor hem.

‘Et pas plus. Sans objectif d’être connu un jour,’ zo zegt hij in de kleedkamer van het poppodium La Maroquinerie in het noordoosten van Parijs. Hij moet er een beetje bij lachen, want zo zegt hij, het was niet zijn doel om op een dag bekend te worden. Waarom hij wel en al die anderen niet?  Maar het ging snel daarna. Na het posten van zijn eerste Afrotrap bracht hij Afrotrap part 2, daarna part 3, en zo door.

https://www.youtube.com/watch?v=Y92XNTFOIj0

In vier dagen scoorde hij miljoenen views. Het veranderde zijn leven. Van de ene op de andere dag was hij niet langer een twintiger die voor wat grijpstuivers op een scooter als pizzabezorger door Parijs scheurde en als zijn werkgever hem niet nodig had het liefste met zijn vrienden een waterpijpcafé bezocht, maar hij was ineens de new kid van de Franse hiphop, een idool, een voorbeeld voor al die andere jonge gasten die net als hem niets liever wilden dan de Olympus beklimmen.

Nu zijn we een paar maanden verder en de hype is nog niet over. Integendeel. Het is zijn avond in poppodium La Maroquinerie. Hij heeft net interviews gegeven aan alle grote Franse radio- en tv-stations. Vanavond presenteert hij hier zijn debuutalbum dat naast de alle al uitgebrachte delen Afrotrap bestaat uit nog tien andere nummers die voornamelijk geproduceerd zijn door de in Frankrijk awardwinnende producer Dany Synthé.

Roger Milla

Het resultaat is explosief, uiterst dansbaar, met als speerpunt misschien wel het nummer Roger Milla, een ode aan de Kameroense voetballer die een heldenstatus bereikte door op hoge leeftijd furore te maken op de WK’s van 1990 en 1994 en zijn goals al dansend vierde. Het is een cultheld voor velen en ook voor MHD, een groot voetballiefhebber en iemand die veel waarde hecht aan zijn Afrikaanse roots. Ondertussen houdt hij jong Frankrijk al maanden getriggerd.

Want wie is die jongen van Guinee-Senegalese komaf eigenlijk, die vanuit het niets zulke vrolijke, soms kwade, maar ook vooral positieve en besmettelijke muziek de wereld in slingert? Die zich volop liet inspireren door traditionele Afrikaanse muziek en nu als een ambassadeur van dit genre iedereen als Roger Milla laat dansen? Wie is deze geboren Parijzenaar? Afkomstig uit een van de vele multiculturele buurten van de stad, het negentiende arrondissement, daar waar toeristen bijkans niet komen. Hoe dan ook: Afrotrap bleek een gat in de markt te zijn.

Muziekmaatschappij Universal stond al snel op de stoep met een platencontract. Concertorganisator Mojo bemoeit zich met de programmering van MHD en zorgt ervoor dat hij de komende maanden in heel Europa optreedt. In clubs, concertzalen van uiteenlopend formaat, op festivals waar hij wordt gepresenteerd als de sensatie, de verrassing, het talent, de man van het moment die je gezien moet hebben. Hij lacht er, daar in de kleedkamer van popcentrum La Maroquinerie, minzaam om.

De zaal is vanavond uitverkocht. Al weken. Een week later zal hij in de Melkweg staan: uitverkocht. De dag daarvoor treedt hij op in Rotterdam: uitverkocht. De dag daar weer voor staat ie in Berlijn: uitverkocht. De optredens tot dusver waar dan ook in Frankrijk: ja, u raadt het al, ze zijn allemaal uitverkocht. Het is onwerkelijk zegt hij, een droom misschien wel, maar hij blijft gewoon Mohamed Sylla, de 21-jarige jongen die misschien liever kok had willen worden. Of iets willen doen als Neymar, zijn grote voorbeeld.

Kleine jongen

MHD is iel. Vel over bot. Geen spieren. Pezig. Aan alle kanten nog 21. Als hem wordt gevraagd of het interview in het Engels kan worden gehouden, schrikt hij, en werpt een paniekerige blik op zijn manager Adel. Engels spreekt hij niet. Wie hem in het Engels wil complimenteren met zijn muziek, krijgt als antwoord een vragende blik. ‘Quoi?’

Manager Adel spreekt wel Engels en hij treedt deze dag derhalve op als tolk. Tijdens de fotoshoot houdt MHD zijn zonnebril op, ook al is het bewolkt en begint het licht te regenen. Van de ene op de andere dag doorbreken via internet is één ding, maar een imago dient zorgvuldig te worden opgebouwd en daarna zorgvuldig te worden beheerd. Over hoe MHD zich aan zijn publiek in Nederland wil presenteren, heeft hij specifieke gedachten. Met zonnebril dus.

Wie met hem praat treft een rustige jongen. Bescheiden kan je denken, verlegen, geen prater die de ene na de andere zoetsappige anekdote de ruimte in slingert. Hij drinkt een cola, eet wat fruit. Onder het interview houdt hij zijn telefoon in de gaten. Zijn antwoorden zijn kort, afgemeten. Maar trek niet de conclusie dat alles hem overkomt en hij maar afwacht wat er komen gaat. MHD is zich bewust van zijn potentieel.

‘Ik wil niet slechts het gezoem van het moment zijn dat na een jaar alweer vergeten is. Ik wil de wereld laten zien wat Afrikaanse muziek is, wat Afrotrap is. Het moet een categorie in de Franse muziek worden.’ Zijn teksten zijn - en hier zet hij zich bewust af tegen de in zijn ogen commerciële en nietszeggende hiphop uit Amerika – geëngageerd. In Afrotrap part 3 heeft hij het over de bancaire sector, over hoe zij niet alleen geld, maar daarmee ook mensen beheren.

https://www.youtube.com/watch?v=zi1D0MKWHU0

Maar hij is ook de twintiger die rapt over zaken waar twintigers graag over rappen: geld en vrouwen. Zijn vermogen om hard te werken beschouwt hij als zijn grootste talent. Het schrijven van teksten als tweede. ‘Maar een meisje moet in staat zijn om Afrotrap te kunnen ontdekken zonder angst te hebben voor haar vader. Ik moet oppassen wat ik zeg te zijn. Mijn publiek bestaat niet alleen uit mensen die gewend zijn aan vulgariteit in muziek. Ik zal altijd proberen om mijn woorden af te wegen.’ Zijn ouders gebruikt hij als testpanel: ‘Als zij het willen luisteren, is er volgens mij geen reden waarom iemand anders dat niet zou willen.’

Gecontroleerde raket

Na een half uur is het interview over. Zijn focus moet worden verlegd naar de avond. Deze show moet de standaard zetten, zo zegt hij, voor de komende maanden. De zaal zit die avond ramvol met dampende tieners en begin-twintigers. Veel jonge meiden, sensueel gekleed. Wie hem ziet optreden, beseft dat bescheidenheid voor hem geen goede typering is. Verlegen al helemaal niet.

MHD is een door MHD gecontroleerde raket die tijdens zijn shows losbarst. Soepel in de heupen, overtuigt van zijn bewegingen, open in zijn communicatie met zijn publiek. Bij MHD geen doelloos gehos op het podium. Hij is in control met zijn lichaam. De zaal windt hij om zijn vinger. Dat hij sommige nummers twee of drie keer speelt, deert het publiek niet. Ze eten uit zijn hand. Het hoogtepunt: Roger Milla, hoe kon het ook anders?

Maar hoe verder? De lof is daar, het debuutjaar is tot nog toe een grote opwaartse lijn. Hoewel Mohamed zegt niet in staat te zijn om zijn toekomst te voorspellen, doet hij geen moeite zijn ambities te verbergen. ‘Ik streef groothandel na: ik wil nummer één zijn. Ik ben de eerste in mijn klas, ik ben iets nieuws aan het doen. Mensen luisteren naar mij in Afrika, in Nederland, in België. Ook jongens uit Amsterdam sturen me in het Engels berichten dat ze geen idee hebben wat ik zeg, maar dat ze het hard vinden.’ Dan: ‘Kijk, voor mij is het simpel: ik wil eigenlijk gewoon Neymar zijn. Op het hiphopveld.’