A view to kill; vloggers gaan steeds verder, soms tot de dood erop volgt

Vlogger Willem Vink haalde onlangs het nieuws door op de trein te stappen. Letterlijk, want hij sprong op het dak van een boemeltje en surfte een stuk mee. Hij zette zijn stunt op YouTube en social media deed de rest. Vloggers gaan steeds verder voor de views, soms tot de dood erop volgt.

Met veel ‘holy shits’ en een grijns van Nijmegen Heyendaal tot Mook Molenhoek maakte treinsurfer Willem Vink (18) zijn bloedlinke reis. Maar vervoersbedrijf Veolia plaatste een dikke duim omlaag bij de clip en deed aangifte tegen ‘dit soort idioten’. Wie opzettelijk gevaar veroorzaakt in het spoorverkeer kan een maximale gevangenisstraf van vijftien jaar krijgen. Niet zo vet, dus toog de stoere Willem met taart en bloemen naar het hoofdkantoor van Veolia om met bibberende knietjes spijt te betuigen. Vink is niet de enige vlogger die met zijn leven speelt voor YouTube-views.

https://www.youtube.com/watch?v=2wIyqcAB04g

In Londen sprong de 17-jarige Shah Faisal Shinwari (vlognaam: Carnage) vorig jaar van de fameuze Tower Bridge. Eenmaal in het koude, snel stromende water begon hij om hulp te schreeuwen. Net op tijd werd hij door een gealarmeerde reddingsboot uit de Theems gevist.

Ook met Aaron Beam liep het dit jaar bijna verkeerd af. Tijdens het filmen van zijn gangsta-webserie Here’s 2 The Throne zwaaide de jonge Amerikaan op straat met een neppistool. Politieagenten die toevallig in de buurt waren bestormden de set, richtten hun wapens op Beam en riepen dreigend:‘Freeze!’ Hij kon nog net zijn speeltje neerleggen en uitleggen dat het nep was, maar werd wel gearresteerd. ‘Dit had echt heel fout kunnen aflopen,’ gaf hij op zijn eigen kanaal toe.

https://www.youtube.com/watch?v=b7toG9fVocY

Alco-lol

De YouTube-stunts zijn niet nieuw, maar worden wel steeds extremer. Sinds een paar jaar kennen we het fenomeen social challenges waarbij kids elkaar uitdagen om stunts te herhalen, zoals het online zuipspel neknominationdat zeker vijf doden op zijn geweten zou hebben. De Britse vlogger Andi Doherty sloeg hierbij eerder dit jaar in één minuut een liter wodka achterover, waarmee de 29-jarige huisvader de boeken in ging als de uitvinder van de iron liver challenge, een wedstrijd waarin deelnemers in een minuut veertig eenheden sterke drank moeten wegklokken.

Een nog gestoorder fenomeen waarbij alcohol in het spel is, is de fire challenge; je smeert ontsmettingsalcohol op je lichaam, steekt het in de fik en maakt het uit voordat je huid er voorgoed uitziet als een krokodillenleren handtas. Een Amerikaanse tiener die zichzelf zo tweedegraads brandwonden bezorgde, gaf toe niet echt te hebben nagedacht over de gevolgen: ‘Ze laten je nooit het einde van die filmpjes zien.’ Wereldwijd riskeren (vooral) tieners hun nek voor... Ja, voor wat eigenlijk? Geld? Roem? De kick? Egotripperij? Meisjes?

Tegen Qmusic zei Vink over zijn treinstunt: ‘Natuurlijk is het bloedlink, maar we zijn entertainers. We zoeken naar kicks en dit leek ons vet.’ Vaak is het de sociale druk die aanspoort tot steeds stommere stunts. Shinwari verklaarde dat hij tot zijn Tower Bridge-sprong werd uitgedaagd door een van zijn 27.000 YouTube-abonnees. Ook Doherty, die zuipt onder de artiestennaam Skat Dagger, laat zich opnaaien door de kijkcijfers: ‘Ik maakte soms grappige video’s en die kregen steeds een goeie respons op Facebook, dus startte ik een YouTube-kanaal.’

https://www.youtube.com/watch?v=zkWWtDxLNZc

Hebzucht

Een van de grootste veroorzakers van de viewkoorts, is een van de zeven hoofdzondes: hebzucht. Succesvolle vloggers als Jim Chapman, Alfie Deyes en Zoe Suggs verdienen miljoenen met hun realitysoaps en beautytips. Iemand als Enzo Knol verdient volgens zakenblad Quote zo’n vijf ton per jaar met zaaddodend saaie vlogs – Enzo doet niet veel engers dan een puist uitknijpen.

De vele aspirant-YouTubers beseffen dat ze verder moeten gaan om de topvloggers van hun troon te stoten. Ze laten zich daarbij met graagte inspireren door extreme sports of Jackass, de laatste wordt nadrukkelijk genoemd door Vink. ‘Daar gooiden ze met dartpijltjes op de rug van iemand,’ vertrouwde de Brabander de NOS toe. ‘Dat doe ik ook niet na.’

Lees ook: Recensie: de Nationale Spoorwegen (NS)

Vink vindt dat vloggers harder worden aangepakt dan waaghalzen in andere media, en dat een soortgelijke stunt op BNN of in tv-programma Streetlab nooit zo’n ophef zou hebben veroorzaakt. Hij heeft wel een punt; is er een bergbeklimmer of solozeiler in nood, dan rukken de dure reddingsbrigades zonder dralen uit. Taart of niet; als het aan Veolia ligt, krijgt Vink een zware straf. Maar moeten behalve de vloggende gekken ook de platforms worden aangepakt? En wie moet dat dan doen?

In de praktijk valt dat nauwelijks te handhaven; het is bijvoorbeeld ook moeilijk te bewijzen dat torrent-platforms medeplichtig zijn aan de piraterij van hun gebruikers. Tijdens de neknomination-hype van 2014 zei de Britse dokter Jarvis dat Facebook zijn eigen rol in dit spelletje moest erkennen en de zuipvideo’s offline moest halen: ‘Als de kick er niet was, als je vrienden je niet zagen, dan zou zoiets heel snel doodbloeden.’

https://www.youtube.com/watch?v=vQgEcf5UkJc

Shinwari is inmiddels zelf tot inkeer gekomen: ‘Dit was mijn stomste video ooit en het zal niet meer gebeuren,’ tweette de geschrokken bruggenspringer. Voor Vink zal de affaire wel met een sisser aflopen. Strafrechtadvocaat Pieter van der Kruijs zei tegen Omroep Brabant dat de jonge vlogger waarschijnlijk een voorwaardelijke straf of een werkstraf krijgt opgelegd. Dat is waarschijnlijk niet genoeg om gekken als Skat Dagger af te schrikken. Die wordt door zijn duizenden volgers alweer bestookt met nieuwe uitdagingen.

‘Ik weet nog niet wat ik hierna ga slikken. Waarschijnlijk een liter mondspoeling.’ Ook Beam is niet genezen na bijna te zijn neergeknald door de politie. ‘Dit zet ons nog meer op de kaart. There’s no such thing as bad publicity.’ Waar dit gaat eindigen? Dat is niet te voorspellen, denkt The Washington Post: ‘Zolang ze camera’s en een onderontwikkelde prefrontale cortex hebben (het gedeelte van de hersenen waarmee we onze impulsen beheersen, red.), kunnen we onmogelijk raden wat de kids hierna weer bedenken.’