Hoeren en snoeren in Straatsburg

De provincieplaats bloeit ervan op, maar voor het imago van de Europese Unie is de dikdoenerij dodelijk. Dieuwertje Kuijpers en Lise Witteman namen, op kosten van de belastingbetaler, poolshoogte. Welke vooraanstaande Nederlandse Europarlementariër ging in Les Aviateurs met een jonge medewerkster naar buiten?

Het is dinsdagmiddag. Door de gangen dwaalt een groepje bezoekers met een sticker op hun trui geplakt. Sommigen kijken even opzij naar een groot scherm waarop de digitale gezichten van Europarlementariërs voorbij zeilen. Bij geen enkele foto geven ze blijk van herkenning. Al even anoniem lopen intussen de politici in levenden lijve langs hen heen, op comfortabele hakken of zwarte schoenen, een onbestemde uitdrukking op het gelaat. Ze hebben hun aanwezigheid gemeld en hun dagvergoeding geïnd, maar moeten nog even volhouden: er staan plenaire stemmingen op de agenda en daaropvolgend is er fractieoverleg. Aan de ledenbar wordt zuchtend een eerste wijntje besteld. Nog een paar uur, dan kunnen de ingezetenen hun koepelgevangenis weer inruilen voor de betere etablissementen in de binnenstad.

Welkom in Straatsburg. Hier bevindt zich, na Brussel, het tweede reusachtige glimmende gebouw van het Europees Parlement. Ooit moest deze vergaderlocatie op de grens van Duitsland en Frankrijk symbool staan voor een verenigd Europa, maar inmiddels is het reizende circus, dat de belastingbetaler naar schatting jaarlijks tussen de 100 en 200 miljoen euro kost, verworden tot een van de meest hardnekkige voorbeelden van Europese verkwisting. Desondanks reist tout Bruxelles nog altijd eens per maand per sneltrein, vliegtuig of auto met chauffeur naar dit Franse grensstadje om de wetsvoorstellen af te tikken die door de Europese compromismachine zijn voorgekookt. Gedurende die vier dagen staat het gemoedelijke Straatsburg in volle bloei, dankzij de komst van 751 dikbetaalde Europarlementariërs met in hun voetspoor duizenden medewerkers, diplomaten en lobbyisten. Vijfsterrenhotels verdubbelen hun tarieven, de beste restaurants zijn lang van tevoren volgeboekt en iedere avond openen de danstenten hun deuren.

Gezelligheidsvereniging

Ook journalisten zijn welkom. Van harte zelfs. Want hoezeer de Europese Unie ook heeft uitgepakt met een glanzend parlementsgebouw waar werkplekken, apparatuur en zelfs cameramannen gratis ter beschikking worden gesteld, doorgaans hebben nationale media weinig puf dat hele eind naar Straatsburg af te leggen voor stemmingen waarvan 99 procent van de tijd al lang duidelijk is wat de uitkomst zal zijn. Tot grote frustratie van de Europese politici, die aan chronisch aandachtstekort lijden. Zodanig zelfs, dat de EU is overgegaan tot het uitkeren van ruimhartige toelagen aan journalisten die bereid zijn alsnog de hele onderneming te wagen: reiskosten worden tot 600 euro vergoed en daarbovenop komt nog eens een aardig zakcentje van 180 euro per in Straatsburg doorgebrachte nacht, vrij te besteden aan hotels, taxi’s en vertier. Kortom, een mooi startbedrag om het Straatsburgse leventje van de Europarlementariër onder de loep te nemen. Maar waar te beginnen?

De Europese parlementariërsvereniging APE bood tot voor kort een aardig kijkje achter de schermen. Deze netwerkclub organiseert volgens de onlinepagina’s tal van debatjes en borrels in hun riante Straatsburgse parkvilla om het leven van de huidige Europarlementariërs én hun voorgangers wat op te fleuren. Dat alles tegen het schappelijke lidmaatschapstarief van 50 euro per jaar. Overigens wordt ook de gewone man bij de besloten club betrokken, zij het slechts financieel. Jaarlijks staat deze gezelligheidsvereniging voor ruim twee ton op de begroting.

Aan transparantie heeft APE echter helaas een broertje dood. Nadat Follow the Money vorig jaar enkele vervelende vragen stelde, zijn schielijk delen van de website offline gehaald, waaronder het lidmaatschapsoverzicht. De namen van VVD- Europarlementariër Jan Huitema en de CDA’ers Annie Schreijer-Pierik en Lambert van Nistelrooij, die lid zijn van de exclusieve club, zijn inmiddels niet meer terug te vinden. Ook is de vermaarde kortingspagina verdwenen, met een overzicht van de lucratieve voordeeltjes die de Straatsburgse middenstand aan APE-leden biedt. De luxe modeartikelen van Galeries Lafayette bijvoorbeeld, een soort Franse Bijenkorf, en de nieuwste modellen van de lokale Skoda-dealer prijken niet meer op de APE-site. Gelukkig is Google niet voor één gat te vangen. Dankzij wat vernuftig zoekwerk verraden enkele verouderde APE-linkjes alsnog de witte tafellakens van restaurant Buerehiesel, gesitueerd om de hoek van de APE-villa. Hier is het blijkbaar goed toeven voor een echte eurocraat. Tijd om poolshoogte te nemen.

Feest voor fijnproevers

Als een soort uit de hand gelopen uitgevallen Hans en Grietje-huis ligt Buerehiesel verscholen tussen de bomen van het Parc de l’Orangerie, het ‘park van de serre’. Die naam eer aandoend is het restaurant inderdaad voorzien van een ingenieuze glazen pui, die als een halve diamant in het groen prijkt. Na het betreden van de sprookjesachtige buitentrap, staat er direct een vijftal personeelsleden klaar om allervriendelijkst de jassen aan te nemen en de clientèle naar de dinerruimte te begeleiden. Stilletjes, want één blik op de aanwezigen leert: in dit restaurant komen alleen serieuze lui. Het restaurant – één Michelinster – belooft een feest voor fijnproevers te zijn, maar voor de minder geoefende restaurantbezoeker roept de menukaart direct zoveel vragen op, dat wordt besloten om voor de voordeligste voorgekookte versie te kiezen: het menu Expression, à 72 euro p.p. Met de amuse inbegrepen gaat het om een zesluik van lif lafjes, kleurrijk en smaakvol uitgevoerd, stuk voor stuk met de pink geduid door het bedienend personeel. Daar vindt u een mousse van sinaasappel, dit hier is uitgevoerd op een bedje van zalmschuim. Het is een fijne versnapering ter begeleiding van het royaal uitgevallen wijnassortiment. Toch valt het restaurant een beetje tegen. Het is chic, maar niet overdreven. De infantiele vlindervormige lampen aan het plafond doen zelfs eerder aan een crèche denken dan aan een sterrentent. En tot aan de derde gang zijn er geen bekende gezichten te ontwaren tussen de zakelijk geklede mannen en vrouwen. Eén licht benevelde blonde dame valt uit de toon doordat ze steeds luider in haar steenkolenengels bralt tegen een grijze eurocraat en een zuur kijkende brunette, wat vermakelijk is, maar niets om over naar huis te schrijven. Tot er plotseling een kleine siddering door het personeel schiet. Een driftig obertje schiet voor twee lange mannen uit en gebaart naar een verdekt opgesteld zitje in een soort niche van de dinerruimte. Als vanzelfsprekend is het tweetal er evenwel al naartoe gestapt om plaats te nemen aan de ronde tafel. Onmiskenbaar is de linker te identificeren als Guy Verhofstadt, de leider van de Europese liberale partijfamilie. De grijns van de ander verraadt ook diens identiteit: Manfred Weber, de christendemocratische Spitzenkandidat en vicevoorzitter van kortingenclub APE. Het is 20.30 uur, de koepelgevangenis heeft haar ingezetenen weer vrijgelaten. Tijd voor het echte politieke werk.

EEN LICHT BENEVELDE BLONDE DAME VALT UIT DE TOON

Je bent toch niet tegen Europa?

SP-Europarlementariër Dennis de Jong vindt het maar niets, dat hele APE, zo vertelt hij de volgende middag als de wijnnevelen weer zijn verdampt. Hij zit in zijn kleine werkkamertje in het Europees Parlement van hooguit tien vierkante meter, wat hij moet delen met twee medewerkers. In een hoek van de ruimte staat de kenmerkende verzegelde documentatiekist die iedere Europarlementariër maandelijks meesleept naar Straatsburg. Het bezoek moet maar plaatsnemen op de smalle bank waarmee ieder kantoortje is uitgerust en waarover wordt gefluisterd dat die vooral zijn geïnstalleerd zodat Europarlementariërs een dutje kunnen doen in de loze uurtjes tussen hun met wijn overgoten lunches en de stemmingen.

Het is De Jong allemaal een doorn in het oog.

Door de jaren heen is hij gepokt en gemazeld door zijn jarenlange strijd tegen Europese geldverspilling. Het is een hardnekkig dossier gebleken. Wanneer het megalomane bestuur van het Europees Parlement oppert om voor 20 miljoen euro het ‘Huis van Europa’ te Parijs te renoveren, een soort lokale expositie over de EU, kost het hem de grootste moeite om hen te overtuigen van de onzinnigheid daarvan. En het had maar een haartje gescheeld of er was in de duurste straat van Madrid een vergelijkbaar object verrezen, wat zogenaamd moest zorgen voor verbinding met de gewone Europeaan.

De socialist schudt meewarig zijn hoofd. ‘Als je er dan wat van zegt, krijg je te horen: “Je bent toch niet tegen Europa?” ’ verzucht hij. ‘Of ze zeggen: “Europa moet toch onder de mensen komen?” Ja. In de meest chique straat van Madrid zeker.’ Maar vandaag is De Jong in een goede bui, vervolgt hij met een grote grijns zijn verhaal. Trots leest hij zijn voorstel voor om APE tot meer transparantie te dwingen en besluit juichend: ‘Het is plenair aangenomen!’ Het gevecht tegen de bierkaai werpt een vrucht af. Het lijkt slechts een kleine overwinning tegen de grote Straatsburgse verkwisting. Maar in de dagen daaropvolgend zal de decadentie meer haarscheurtjes laten zien. De uitbundigheid is ingetogener, de uitspattingen meer verborgen. Al was het maar omdat er te veel gezeik in de pers over is geweest. Zo verschijnen reeds in 2008 in de Europese media verhalen over Europarlementariërs die de Straatsburg-weken zien als een welverdiende maandelijkse vakantie. Een vrouwelijke liberale Europarlementariër klaagt dat haar collega-politici in de Franse grensstad ‘niet werken, maar prostituees bezoeken’, omdat toch ‘niemand hen daar kent, zodat ze kunnen doen wat ze willen’. Ook andere Europarlementariërs uiten in die periode hun ongenoegen en eisen dat alleen nog van hotels gebruik wordt gemaakt waar prostituees niet getolereerd worden. Bewijs wordt evenwel nooit geleverd.

Met of zonder condoom?

Maar tien jaar later blijkt de geruchtenstroom nog even hardnekkig. In de Britse krant The Times wordt verslag gedaan van de ‘vulgaire sfeer’ in Straatsburg en het ‘op grote schaal bezoeken’ van prostituees. De dinsdagavond zou zelfs ‘boys night out’ zijn, waarbij vele Europarlementariërs en hun medewerkers naar de hoeren gaan in het nabijgelegen Duitse plaatsje Kehl, net over de grens, waar prostitutie legaal is. Ook nu weten ingewijden te vertellen dat ‘iedereen weet’ van de frequente prostitueebezoekjes. Er wordt zelfs een reclamefolder tevoorschijn getoverd die de politici onlangs in hun postvakje vonden, ‘escort girls & massage services for passionate people’ aanbevelend. Reden genoeg om eens een kijkje te nemen. Taxichauffeur Suleyman rijdt ’s avonds voor in zijn glanzende zwarte busje. De receptionist bij het hotel heeft hem aanbevolen als kenner van de omgeving: hij weet van de hoed en de rand. Dat klinkt veelbelovend. Des te teleurstellender is Suleymans directe reactie op het verzoek naar de hoeren in het Duitse Kehl te gaan, waar ook de Europarlementariërs heengaan. ‘Dat is allang niet meer zo,’ smaalt de Fransman met een blik in de achteruitkijkspiegel. ‘Misschien tien of vijftien jaar geleden, maar nu pikken politici echt geen vrouwen meer op van de straat. Die zijn vaak sale, viezig.’

Niets voor een nette politicus dus. Om het toch met eigen ogen te kunnen aanschouwen, rijdt hij zijn klanten langs het industriële terrein waar vrouwen met hoog opgetrokken laarzen naar hun publiek lonken. Geen glimmende zwarte BMW’s met chauffeur hier, waarvan een raampje wordt opengeschoven en sigarenrook naar buiten kringelt. Wel een dependance van het vreemdelingenlegioen, waar twee welbegevelde kauwgomkauwende dames van rijpere leeftijd duidelijk hopen hun slag te slaan. Ook stuurt Suleyman zijn busje nog de lange hangbrug over, langs het entertainmentgebied van Kehl. Troosteloze bars en gokclubs met louter speelautomaten wisselen elkaar af, maar geen bordeel te zien. De eerstvolgende is zeker een halfuur rijden, zegt onze chauffeur. En hij kan het weten, want hij heeft volop ‘neven’ die hier ondernemingen bezitten. Iedere tent kent hij zodoende van binnen en van buiten. Zelf heeft hij ook een club in Kehl. Of daar ook Europarlementariërs komen? ‘Die zie je echt nooit,’ bezweert Suleyman. En waarom zouden ze ook? Alles gaat tegenwoordig online! Ter illustratie haalt de taxichauffeur zijn telefoon tevoorschijn. Handig tikt hij een webadresje in dat allerlei halfnaakte meisjes toont. ‘Kijk, je selecteert gewoon wie je wilt en betaalt prepaid. Het meisje komt naar jou toe, je hoeft de hotelkamer niet uit. Het is net als Uber Eats.’

Suleyman heeft duidelijk de smaak te pakken en maakt direct een selectie uit de getoonde waar. ‘Hi babe,’ klinkt het aan de andere kant van de lijn. De chauffeur heeft beet. Tegen betaling van 200 euro, zo wordt hem toegefluisterd, doet deze Italiaanse (met Roemeens accent) alles wat hij wil, met of zonder condoom.

Ze kunnen overal afspreken. Hij weet genoeg. Met een smoesje rondt de chauffeur het gesprek af en hangt op. Triomfantelijk blikt hij naar zijn bijrijders: ‘Kijk, zo gaat dat.Verder nog vragen?’ Suleyman zet zijn licht beduusde klanten weer af in het centrum van Straatsburg, voor de deur van een kroeg. Discolichten weerschijnen door de troebele ruitjes. Op naar de volgende proef op de som.

KIJK, JE SELECTEERT GEWOON WIE JE WILT EN BETAALT PREPAID. HET MEISJE KOMT NAAR JOU TOE, JE HOEFT DE HOTELKAMER NIET UIT. HET IS NET ALS UBER EATS

Work hard, play hard

Bij binnenkomst oogt Les Aviateurs als een doorsnee Britse pub, met hoge krukken en net gekleed barpersoneel. Toch is deze alom bekende eurocratenbar vermaard om zijn nachtelijke uitspattingen waar de honden nog geen brood van lusten. Wie je ook vraagt, iedereen noemt deze tent met stip op één voor wie een avondje ongegeneerd los wil gaan.

Tegen elven begint het er inderdaad gezellig te worden. Tenminste, voor wie graag tussen opgestroopte hemdsmouwen van middelbare leeftijd verkeert. Al gauw valt er echter nog iets op aan het publiek. Een grijzende kerel die zojuist zijn drankjes bij de bar in ontvangst heeft genomen, loopt ermee richting een kittig geklede jongedame die haar wijntje met een grote glimlach accepteert. Ze leunt tegen de muur, een hakje naar achter, en grinnikt om iedere opmerking die haar compagnon haar toef luistert.

WAAR DEZE POLITICI IN HUN EIGEN LAND NOG KRITISCH WERDEN GEVOLGD, IS DAT SOORT CONTROLE HIER VRIJWEL AFWEZIG

Langs hen heen glijdt het discolicht over de vloer en schijnt even op een ander opvallend groepje: een dikkige Duitser omringd door maar liefst drie goedgeklede dametjes. Een van hen haalt zojuist het elastiekje uit d’r haren en schudt ze los terwijl ze hem strak blijft aankijken. Haar dossiertas staat naast haar op de houten vloer. Zachtjes bewegen ze mee op de muziek: Thunderstruck van AC/DC. En er deint nóg iemand mee, bekend van zijn optredens bij Buitenhof en Nieuwsuur. De vooraanstaande Europarlementariër legt zojuist een hand in de nek van zijn jonge medewerkster. Nauwelijks hoorbaar door de harde muziek klinkt in het Nederlands het voorstel om buiten een sigaretje te gaan roken. Met grote donkere ogen kijkt de jongedame naar de linkse politicus op. Gewillig laat ze zich naar de deur van de bar leiden, de frisse Franse avondlucht in. In het voorbijgaan kijkt niemand naar hen op of om. ‘Ik haat deze tent,’ fluistert Jeanne Ponte, een Franse beleidsmedewerkster, met draaiende ogen. Ze is speciaal voor deze ontmoeting langsgekomen, normaal zet ze hier geen stap binnen. ‘Hier in Straatsburg is alles erger dan in Brussel,’ is haar opvatting. ‘Je werkt vier dagen van 08.00 uur tot 20.00 uur heel intensief met elkaar op een paar vierkante meter, en mensen zijn weg van hun familie en vrienden. Daardoor heerst er een work hard, play hard-sfeer.’

Samen met een groep vrouwelijke collega’s begon Ponte een website waar vrouwen verhalen over seksuele intimidatie anoniem kunnen delen uit frustratie over het niet serieus behandelen van klachten. Dat vond al gauw zijn weerklank. Ook de Europese ombudsman toonde zich kritisch op het Europarlement: meldingen werden niet in behandeling genomen, waarna simpelweg werd geconcludeerd dat er dús niets aan de hand was. Terwijl ook vrouwelijke Europarlementariërs, zoals de Ierse Nessa Childers, zich reeds publiekelijk hadden uitgesproken. ‘Vrouwen worden niet serieus genomen,’ voegt een Nederlandse medewerkster later die week in een koffietentje toe. Vanwege een lopende sollicitatie blijft ze liever anoniem. Volgens haar zijn het vooral de Europarlementariërs die in een vorig leven minister of premier zijn geweest, die het grootste bord voor hun kop hebben.

Passies, dromen en fantasieën

Zo legde The Sunday Times vorig jaar de hand op een sms’je van Yves Cochet (71), de voormalige milieuminister van Frankrijk en Europarlementariër voor de Groenen, die een assistente (25) berispte toen ze weigerde met hem uit eten te gaan. Hij snapte er niets van, wilde slechts haar ‘passies, dromen en fantasieën delen’. De beide ervaringsdeskundigen wijten de Straatsburgse misstanden deels aan de afwezigheid van journalisten. ‘Waar deze politici in hun eigen land nog kritisch werden gevolgd, is dat soort controle hier vrijwel afwezig,’ aldus Jeanne.

Maar het zijn absoluut niet alleen mannen die hun boekje te buiten gaan zodra ze zich onbespied wanen, geeft de Nederlandse medewerkster toe. ‘Er zijn ook vrouwelijke Europarlementariërs die hun medewerkers psychologisch onder druk zetten en intimideren. Hierbij moet je denken aan om 03.00 uur ’s nachts bellen, eisen dat ze naar de stomerij gaan en privézaken voor ze regelen.’ Dikbetaald en onbespied blijkt, kortom, geen gezonde combinatie voor volksvertegenwoordigers. Toch groeit inmiddels ook onder Europarlementariërs de weerstand om maandelijks heen en weer te reizen, ondanks de riante dagvergoeding van 330 euro (bovenop het bruto maandsalaris van 8484,05 euro, de reiskostenvergoeding, de presentievergoeding en de vaste maandelijkse onbelaste onkostenvergoeding van 4400 euro), de chique restaurantjes en de rits kortingen als kers op de taart. SP’er De Jong merkt zelfs op dat de EU richting afschaffing van het Straatsburg-circus lijkt te bewegen, zij het noodgedwongen stapvoets. ‘Er is een verdragswijziging voor nodig,’ legt hij uit. ‘En daar is het parlement heel huiverig voor want je opent mogelijk de doos van Pandora.

Het schrappen van de maandelijkse verhuizing en daarmee een van de grootste EU-ergernissen bij burgers vereist namelijk een unanieme goedkeuring van alle lidstaten. Hoewel de publieke opinie en hun volksvertegenwoordigers inmiddels op één lijn zitten, blijft het verzet (en veto) van Frankrijk hardnekkig. Premier Rutte was – met het oog op zijn mogelijke toekomstige Brusselse carrière – dan ook geen voorstander van een ‘ingewikkelde’ verdragswijziging. Intussen wordt er wel al hardop gesproken over nieuwe bestemmingen voor het parlementsgebouw, vertelt De Jong. ‘Het concrete alternatief om hier de diplomatenopleiding te vestigen is al aangenomen. Het momentum is er, circus Straatsburg loopt ten einde.

Op donderdagmiddag weerklinken weer de eerste rolkoffers van de eurocratische nomadenstam op de stenen vloer van station Straatsburg. Het in- en uitladen verloopt vlotjes, routineus. ‘Hotels worden niet voor niets op jaarbasis vooruit geboekt,’ smaalt een Nederlandse beleidsmedewerker in het voorbijgaan. Even later staat iedereen in de rij van de rijdende restauratiewagen, nog nazuchtend van de drukke week. Tijd voor een biertje. 

EUROCRATEN-REISGIDS

Na de Europese verkiezingen van mei zal weer een heel nieuw leger Europarlementariërs het Straatsburgse leven onveilig maken.

Enkele horecatips van de oude garde om de loze uurtjes zo aangenaam mogelijk te verpozen:

Bij restaurant Au Crocodile (één Michelinster) is het zien en gezien worden. Dit sterrenrestaurant is vermaard onder eurocraten, dus wees er bijtijds bij: voor je het weet is het volgeboekt.

Ga je liever wat in de luwte dineren? Dan is restaurant Buerehiesel (één Michelinster) een aanrader. Het is gelegen net buiten het centrum en verscholen in het Parc de l’Orangerie, maar makkelijk voor de auto met chauffeur om te bereiken. Wie daarna nog zin heeft in een afzakkertje kan terecht bij Les Aviateurs, een bruine kroeg vlakbij de oude kathedraal. Hier maakt het professionele barpersoneel razendsnel de beste cocktails klaar.

Ben je wat linkser georiënteerd, dan is bar La Perestroïka nabij het station misschien meer iets voor jou.

Vraag vooral naar het seizoensbiertje op de tap, en bestel er dan meteen een wodka naast. Salut!

De hotels in Straatsburg zijn luxe maar zakelijk en in principe van alle gemakken voorzien. De meeste collega’s zul je over het algemeen tegenkomen in het centraal gelegen Sofitel, of aan de bar van de hoge Hilton-toren.

Tot slot: zwaai overal waar je komt met je parlementspas. De lokale apotheek is graag bereid de aspirientjes met korting aan te bieden, maar restaurant Buerehiesel knijpt ook een oogje ter waarde van 10 procent toe.