‘In de chaos van een rel waant zelfs de grootste stumper zich een heerser’

Mensen die beweren de lol van relschoppen niet te begrijpen, liegen. Dat, of ze zijn te schijterig om af te dalen in de donkere krochten van hun eigen ziel. Als de dood daar op duistere verlangens te stuiten. Monsterlijk gedrochtige neigingen die helemaal niet lijken te passen bij de fatsoenlijke lieden die ze denken te zijn. Particuliere fantasieën over seks en geweld die, wanneer je ze in de praktijk zou brengen, kunnen rekenen op afstraffingen variërend van uitgelachen worden door je bedpartner tot levenslange opsluiting in een tbs-kliniek.

Zo is deep down iedereen dol op vandalisme. Als het algoritme van Facebook je een controlled demolition-compilatiefilmpje vol instortende gebouwen voorschotelt, blijf je kijken. Vraag in een vrienden-appgroep of iemand je wil helpen met het verven van je huis; chirping crickets en tumbleweeds. Schrijf in diezelfde app-groep dat je een hijskraan met sloopkogel hebt gehuurd om je woning tegen de vlakte te rammen en ze staan allemaal voor je deur om ook een slinger aan die wrecking ball te geven. Destructie doet het bloed nu eenmaal sneller door de aderen stromen. Als het niet zoveel tijd, geld en moeite kostte om de boel weer heel en aan kant te krijgen, zouden we er de hele dag op los vernietigen.

Gelukkig zie je als volwassene met een volgroeide prefrontale cortex de gevolgen van zo’n nihilistische uitspatting van tevoren aankomen. Geldboete/werkstraf/gevangenis, dat is ons de kick van het mollen toch ook weer niet waard. Bovendien beschikken de meeste niet-psychopaten over empathie, dat aangeboren morele kompas van wat-gij-niet-wilt-dat-u-geschiedt-doe-dat-ook-een-ander-niet.

Woede wil het glas van dat kompas echter nog weleens dusdanig doen beslaan, dat nog nauwelijks af te lezen valt welke kant de naald op wijst. En woedend, dat zijn ze, de jonge relschoppers. Eerlijk is eerlijk: het is ook no fun je al bijna een jaar aan allerlei beperkende maatregelen te moeten houden vanwege een ziekte waarvan je op zo’n jeugdige leeftijd zelf nagenoeg niks te vrezen hebt. Een beetje adolescent is sowieso al every waking hour onredelijk kwaad op alles en iedereen. Tel daarbij de nog niet volledig ontwikkelde prefrontale cortex bij op en je ziet die avondklok onterecht als rechtvaardiging om ein-de-lijk de boel kort en klein te beuken. Lekker dat gevoel van onmacht van je af schoppen, slaan, slopen en stelen. In de chaos van een rel kan zelfs de grootste stumper zich een heerser wanen.

En wat mij betreft gaan al die relschoppertjes via Bureau Halt duizend uur proppen prikken, hè? Liefst samen met hun ouders. Maar als je nu heel hard roept dat je er niks van begrijpt, heb je er inderdaad niks van begrepen. Ja, of je snapt gewoon niet dat ‘iets begrijpen’ niet hetzelfde is als ‘iets goedkeuren’, dat kan natuurlijk ook.