‘Vrijwel niemand wilde met u, maar ja, u had de verkiezingen weer gewonnen’

Beste Mark Rutte,

Binnenkort staat er een soort-van-nieuw kabinet op het bordes. Dat heeft heel lang geduurd, een dag of driehonderd. De redenen zijn bekend: vrijwel niemand wilde met u, maar ja, u had de verkiezingen weer gewonnen. U beloofde beterschap, toen kwam de realiteit in de vorm van ‘functie elders’ en voor we het wisten waren we maanden verder.

Had dat anders en sneller gekund? Jazeker. Zonder u, bijvoorbeeld. Of met een strenge deadline, zoals in onder meer Israël gebruikelijk. Of door het meteen over de inhoud te hebben, maar ja, daar houdt u niet van.

Volgens uzelf had het ook anders en sneller gekund. Door iemand toe te voegen aan de formatie. De koning. Zijn moeder werd in 2012 uit de kabinetsformatie gehaald, om de doodeenvoudige reden dat het in democratisch opzicht totaal nergens op slaat dat een ongekozen monarch aan de knoppen zit bij de vorming van een nieuw kabinet. Het laatste kabinet waar Beatrix intensief aan mee-formeerde, was het gedrocht van CDA en VVD met gedoogsteun van de PVV, waar iedere fatsoenlijke CDA’er zich nog steeds voor doodschaamt. De kabinetsformatie erna zónder koninklijke bemoeienis ging in 2012 vlotjes, zoals de kabinetsformatie in bijvoorbeeld 1977 mét de koningin erbij gruwelijk traag ging.

Maar volgens u zou het allemaal makkelijk worden wanneer koning Willem-Alexander er voortaan bij zit. Die heeft immers een feilloze antenne voor maatschappelijke verhoudingen. Dat bleek de afgelopen jaren wel uit onder meer de rellen rond het onderhoud van de Groene Draeck, het onderhoud van Huis ten Bosch, de verbouwing van Landgoed Horsten in Wassenaar, de vakantievilla in Mozambique, de aanlegsteiger bij het vakantiehuis in Griekenland, de postbusconstructies via paleis Noordeinde, de manier waarop hij omgaat met de jacht op het Kroondomein en de openstelling daarvan, en zijn vakantie naar Griekenland toen heel Nederland in quarantaine zat. Excuses waren er mondjesmaat. Ja, er was ooit die beroemde zin ‘Je was een beetje dom’, nadat onze koning ten onrechte stelde dat de vader van Máxima zou zijn vrijgepleit van oorlogsmisdaden die hij had begaan tijdens het Videla-regime. Hij daar een brief over gelezen, maar die had hij verkeerd begrepen. Ja, dat gaat vast helpen bij het formeren; iemand aan tafel met laaggeletterdheid.

Die zin van Máxima vond heel Nederland, het land der lakeien, toen heel schattig, terwijl die haar gewoon was aangereikt door het Ministerie van Algemene Zaken, inclusief camera-repetities. Maar een wezenskenmerk van de monarchist is nou eenmaal de bijna dwangmatige behoefte belogen en bedrogen te worden, als het onnozele sprookje maar overeind blijft.

Het sprookje dat u nu graag wat nieuw leven inblaast, omdat het afleidt van de werkelijke reden van de tergend langzame kabinetsformatie. Dus kent het sprookje nu een nieuwe verhaallijn: mét Willem-Alexander erbij gaat formeren veel vlotter.

Een beetje dom, een beetje naïef en een beetje doorzichtig.