Jan de Hoop: 'Ik wil niet iedereen pleasen'

Hoe keek je naar de uitvaart van Queen Elizabeth nu je zelf geen onderdeel meer uitmaakt van een nieuwsredactie?

‘Ik wilde alles zien, maar bleek uiteindelijk allerlei kleine karweitjes tussendoor te hebben. Ik kan wel denken en vinden dat ik met pensioen ben, maar dat valt nog niet mee. Wat ik ervan gezien heb was mooi, met name Willem- Alexander, Máxima en Beatrix op de eerste rij, tegenover de Engelse koninklijke familie. Ik ben niet per se koningsgezind, maar zie wel de samenbindende factor ervan. Kijk bijvoorbeeld naar onze eigen koningin, die laatst in San Francisco toch weer tientallen miljoenen euro’s aan orders voor het bedrijfsleven binnenhaalde. Als je ziet wat een chaos sommige presidenten er soms van maken, dan vallen de royals wel mee. Ook al hangt daar dan wat meer ceremonie omheen.’

Verslaggevers werd in Londen zelfs verzocht hun stand-uppers zwartgekleed te doen.

‘Als ze mij dat hadden gevraagd te doen, dan had ik daar gehoor aan gegeven. Ook als je daar als journalist je werk staat te doen. Het heeft te maken met respect. Zo was ik bij ons op de Veluwe bijvoorbeeld ook mijn auto niet op zondag, omdat hier het geloof nogal overheerst. Kleine moeite, toch? De wereld is al zo respectloos geworden. Alles en iedereen krijgt de wind van voren, ambulancebroeders worden in elkaar geslagen... Laten we eens wat vriendelijk zijn naar elkaar en zo nu en dan het protocol volgen.’

En dat uit de mond van iemand die daar zelf weleens wars van was...

‘In de beginjaren van het Ontbijtnieuws heb ik inderdaad mijn poot stijf moeten houden om de uitzendingen in een trui met bijkleurende mok te kunnen presenteren. Dat vonden ze bij RTL maar raar. Ook de afsluitende grapjes als we overgingen naar het weerbericht waren absoluut not done, maar ik ging er stug mee door. Een van mijn opvolgers, Boyan Ephraim, probeerde in het begin heel erg op mij te lijken en trok daarvoor zelfs een zelfde soort trui als ik aan. Niet doen! Wees vooral jezelf en trek de kleding aan die bij jou past. Alleen dan kun je echt lekker achter die desk zitten.’

Zeg je hem dat ook?

‘Alleen als hij ernaar vraagt, maar vanuit mezelf zal ik niet continu met appjes en belletjes komen, zoals mijn voorganger Jaap van Meekren na zijn vertrek wel continu bij mij deed. Ik pas daarvoor, anders sta ik binnen de kortste keren te boek als ouwe zeur. Het Ontbijtnieuws nieuwe stijl moet voor mijn gevoel nog wat groeien, maar het is nu aan de nieuwe generatie om daar handigheid in te krijgen. Wat ik wel heel erg hoop, is dat het een enorm succes blijft. Wij zijn 33 jaar geleden immers in de beginjaren voor de poorten van de hel weggesleept en kijk eens wat een mooie nieuwsorganisatie er nu nog steeds staat.’

Ruim drie decennia het nieuws presenteren, waarvan het grootste deel in de vroege ochtenduren. Wat doet dat met een mens?

‘Je pleegt roofbouw op je lichaam. Zo simpel is het. Ik heb er al die jaren mijn hart en ziel ingestopt en nooit iets maar half gedaan. Zo zit ik niet in elkaar. Het idee dat het mooi geweest was, kreeg ik voor het eerst tweeënhalf jaar geleden. Na twee verlengingen van m’n contract ben ik uiteindelijk zes maanden eerder dan gepland gestopt. En nu, vier maanden na die laatste uitzending, voel ik me weer fitter dan ooit. Ik heb nog wat last van m’n rug door een verkeerde afsprong van een paard, maar los daarvan voel ik me prima. Mijn man Coen Lievaart en ik lopen en fietsen hele stukken door het bos of door steden in heel Europa. Nu daar meer tijd voor is, doen we dat ook vaker.’

Nooit meer in allerijl op zender na een heftige gebeurtenis.

‘Dat is me meer dan eens overkomen, zoals ten tijde van de Golfoorlog. Zo sliep ik eens op een bankje in een hoekje van de studio en ineens zat ik daar. Zes uur ’s ochtends, live op tv zonder enige voorbereiding. Ik heb daar heel van geleerd, zoals overal van op de hoogte te zijn, goed te luisteren en te vertrouwen op mezelf en opgebouwde ervaring. Ik heb me altijd gerealiseerd tegen die man of vrouw aan de keukentafel te spreken en hing zelfs vooraf weleens diep met m’n hoofd in de autocue om te kijken of de mensen thuis al klaar zaten.’

Waarom?

‘Dat sloeg natuurlijk nergens op, maar zo kreeg ik wel het gevoel echt bij de kijker aan het ontbijt aan te schuiven. Hen vertelde ik dan of het verkeer vast stond, of je een paraplu moest meenemen naar het werk en wat er in de kranten stond. We sloten altijd af met een luchtig onderwerp, zoals een uitgevonden vliegende motorfiets of een pandabeer die een besneeuwde helling afgleed. Daarmee stuurde je mensen toch een beetje positief de dag in. Hoeveel ellende er in zo’n uitzending aan onderwerpen ook voorbijkwam, op Twitter kreeg ik daarna regelmatig berichten dat men het “weer gezellig” had gevonden. Hoe erg al dat leed uit de wereld dan ook was. Als ik het vertelde, leek het misschien net iets minder vreselijk. Na mijn afscheid ben ik dagen bezig geweest om alle lieve berichten zoveel mogelijk te lezen en waar nodig te beantwoorden. Mensen die steun aan me hadden en door chemo’s heen zijn geholpen. Ik heb nooit geweten dat het bij sommigen zo diep zat.’

Je lijkt vrij benaderbaar.

‘Ik sta dicht bij de mensen en ben daardoor nooit “meneer de nieuwslezer” of “meneer De Hoop”. Ze roepen bij mij op straat altijd: “Hé, Jantjuhhh!” Ook gaat elke week wel een keer de telefoon met de vraag of ik een filmpje wil inspreken voor een tante die gaat trouwen of een oma die tachtig is geworden. Ik doe dat met alle liefde. Ferri Somogyi heeft daar met zijn bedrijf Shout Out een verdienmodelletje van gemaakt, door particulieren 150 euro voor een boodschap te laten betalen, maar dat vind ik zo armoedig en triest. Ik ben ervoor benaderd, maar heb vriendelijk bedankt. Je moet niet vergeten dat je op die buis zit dankzij die mensen. Kijken zij niet meer, dan is het snel gebeurd met je.’

Benieuwd naar de rest van het interview? Je leest het via Blendle of in de nieuwste Revu. In de rest van het artikel vertelt Jan meer over een moeilijke periode in zijn leven, nadat zijn vader was overleden. "Een week of zes heb ik dat neerslachtige gevoel gehouden, al besloot ik na drie weken wel om weer één dag in de week te gaan werken en zodoende aansluiting te houden bij wat er in de wereld gaande was."