DJ en muziekproducer Sefa (24): 'Ik ben echt een kluizenaar'

Nieuwe Revu ontmoet Sefa
Waar? In een koffiebar in zijn woonplaats Castricum. Iets genuttigd? Een americano voor de dj, een cappuccino voor de interviewer. Verder nog iets? Het gesprek met Sefa onthult een fascinerende tweestrijd tussen zijn rol als energieke dj en zijn persoonlijke verlangen naar afzondering. Wat vooral opvalt, is de diepe ernst waarmee hij reflecteert op de snelle wereld om zich heen en zijn streven naar muzikale en persoonlijke betekenis. Sefa’s zoektocht naar authenticiteit, zowel in zijn muziek als in zijn leven, laat de indruk achter van iemand die gedreven is door een bijna spirituele drang om te creëren en betekenis te vinden in de chaos van het bestaan.

Sefa Jeroen Vlaarkamp, beter bekend als Sefa, verovert de harddancescene stormenderhand sinds zijn grote doorbraak in 2017. Met een unieke mix van klassieke melodieën, snelle beats en een energieke podiumperformance creëerde de dj en producer een niche die honderdduizenden fans wereldwijd aantrekt.

Dit najaar was het zijn beurt om de vrijdagavond van Defqon.1 Weekend Festival af te sluiten tijdens The Spotlight, een eer die slechts voorbehouden is aan de allergrootsten in de scene. Defqon.1 is het grootste festival ter wereld voor de hardere stijlen. ‘Het mekka van de harddance, een soort jaarlijkse bedevaart voor de fans,’ zegt Sefa. ‘Daar ervaar je harddance op de beste manier.’

Er komen meer dan honderd nationaliteiten bij elkaar. ‘Uit onder meer Zuid-Amerika, Azië en Australië, mensen die een heel jaar sparen om erbij te kunnen zijn. Daardoor is het met geen enkel ander festival te vergelijken, ook vanwege de spectaculaire endshow op zaterdag en de closing ceremony op zondag. Er is magie op Defqon.1, de sfeer is nergens anders zo goed.’

Tijdens zijn set raakte Sefa in extase. ‘Het was een bijna religieuze ervaring. Het publiek van 70.000 man transformeerde voor mij tot een levend organisme, tot één ding. Het is betoverend dat je daar één mee bent en ze als een soort dirigent kan begeleiden. Dat voelt geweldig,’ vertelt de pas 24-jarige Castricummer, die al op zijn zestiende voor het eerst op Defqon.1 stond.

Spagaat

In de beginjaren van zijn carrière begon hij met keiharde hardcore, terwijl hij eigenlijk melodieuze muziek wilde maken. Zo zat hij jarenlang in een spagaat tussen heel hard en melodieus, wat er uiteindelijk toe leidde dat hij zijn unieke niche vond. Inmiddels werkt hij samen met het Metropole Orkest en nam hij zijn eigen orkest en koor mee naar Defqon.1, maar nog altijd met razendsnelle beats tussen de 190 en 200 bpm. Zijn genre heet frenchcore, dat nog sneller is dan hardcore.

‘Ik hou niet van onnodig hard,’ vertelt hij, zittend in een koffietent in Castricum, op een steenworp afstand van het café van zijn oom, waar hij vroeger weleens draaide. ‘We zijn heel erg uit de bocht gevlogen in de elektronische muziek. Ik vind dat we best naar een synthese mogen van alles wat mooi is in de muziek, met tonaliteit, ensembles en echte muziekinstrumenten. En aan de andere kant weer dat elektronische, want ik vind wel dat hardheid een plaats heeft binnen die muziek.’

‘Dat ik iets met klassieke muziek doe, is geen gimmick. De componisten van toen waren gewoon veel beter dan wij’

De samenwerking met het Metropole Orkest kwam er op zijn eigen initiatief. ‘Ik stond met knikkende knieën voor hen, zo van: “Dames en heren, ik hoop dat het geen belediging voor jullie muzikaliteit is dat jullie mijn nummer moeten instuderen.” Ik wilde daar niet komen als “de dj” die een zak geld heeft neergesmeten en de volgende stap in z’n carrière zet. Nee, ik wilde echt met respect voor het ambacht samenwerken met hun arrangeurs. Ik wilde het zo muzikaal mogelijk maken.’

Hij kijkt ook naar het muzikale erfgoed als geheel. ‘Dat ik iets met klassieke muziek doe, is geen gimmick of zo. Die componisten van toen konden gewoon veel beter muziek maken dan wij. Dus technologische vooruitgang is niet ook esthetische vooruitgang. Vaak is het omgekeerd.’

Sefa ziet dj’s om zich heen die denken dat ze goed zijn omdat ze erkenning krijgen. ‘Maar als je erkenning krijgt, is dat vaak zo omdat je iets doet wat toevallig goed werkt in deze tijd, maar niet per se omdat je iets heel goed doet. Ik hoop dat de combinatie van de nederigheid die ik voel, van: ik ben eigenlijk helemaal niks, werkt in combinatie met grote ambities hebben. Dat het er uiteindelijk voor zorgt dat mensen naast dat ze naar mijn muziek luisteren, daar ook echt wat uit kunnen halen in hun eigen leven. Dat vind ik heel belangrijk. Dat is iets wat ik mee wil geven aan mensen.’

Drugs

Een koppeling waar dj’s niet vanaf komen, is die met drugs. ‘Er wordt altijd gelijk een associatie met harddance gelegd. Want je luistert naar de muziek en je kaken gaan er al van schaatsen, bij wijze van spreken. Maar dat ik filosofieboeken lees, naar Bach luister en diep ontroerd raak van kerkelijke psalmen, blijft dan buiten beschouwing. Ik heb nog nooit een druppel alcohol gedronken, nog nooit drugs gebruikt. Niet eens een hijs van een sigaret genomen. Ik vind koffie al erg, eigenlijk. Zo zit ik in elkaar. Dus dan vind ik het heel jammer als ik toch dat stigma krijg. Ik hoop dat mensen daar nu eens doorheen prikken en dat ze het zien voor wat het is. Want de scene waar ik in opereer, is heel mooi en werkt veel verder door in de levens van mensen dan het misschien lijkt.’

Waar veel dj’s alcohol tot zich nemen om energiek een optreden in te gaan, haalt Sefa zijn euforie op het podium uit zichzelf. Dat heeft een keerzijde. ‘Na zo’n groot optreden als op Defqon.1 ben ik heel neerslachtig. Terwijl: tijdens dat optreden heb ik een enorme adrenalinepiek. Daar werk ik maanden naartoe met heel veel mensen en kan op het moment suprême alleen maar teleurstellen. Ik ben dan alleen maar bezig met wat er allemaal fout kan gaan. Na andere optredens duurt het ongeveer een half uur voordat mijn stemming instort. Dan moet ik even stoppen met alles, want dan is de roes uitgewerkt. Dan ben ik mezelf weer, maar dan voor de helft. Ik ben heel gevoelig voor dat soort pieken en dalen en ben me daar heel erg bewust van.’

Sefa mocht na Defqon.1 ook Mysteryland, het langstlopende elektronische muziekfestival ter wereld, afsluiten in de hardstyle elite-tent. ‘Dat was mooi op een andere manier. Doordat de tent kleiner was dan de main stage had ik meer connectie met het publiek en kon ik ook meer mijn eigen ding doen. Bij Mysteryland kon ik inspelen op het publiek, echt als dj te werk gaan. Daar kon ik de zaal echt aanvoelen.’

Op Defqon.1 was zijn set zorgvuldig gepland en strak gesynchroniseerd met het licht en het vuurwerk. Er kwam ook een ander publiek. ‘Bij Mysteryland is het publiek toch net even anders, met meer uiteenlopende muziekinteresses. Daar is de druk lager en de aanloop die je neemt is anders. De voorbereiding is ook minder intensief. Kan ik wat meer ad hoc te werk gaan. Dat vind ik niet per se minder leuk.’

Na zo’n optreden is hij ook minder down. ‘Jazeker. De piek is minder hoog, dus het dal is minder diep. Zo ervaar ik dat. Er zijn ook lagere verwachtingen bij zo’n show. Ik ga altijd uit van het ergste, dan kan het alleen maar meevallen,’ lacht hij. ‘Bij Defqon.1 moet je echt met je A-game komen.’

De Franse dj Bob Sinclar, bekend van de nummer 1-hit Love Generation, deelde in een video op Instagram dat hij depressief wordt van draaien. Hij zegt: ‘Mensen staren alleen maar naar hun telefoon. Het maakt niet uit wat ik draai, of ik mijn hits draai of underground. Ik heb alles geprobeerd, maar mensen blijven gewoon rechtop staan met die telefoon richting mij. Ik word er helemaal gek van. Het leven van een dj is helemaal niet zo leuk.’

Dat is herkenbaar voor Sefa. ‘Dat iedereen alles filmt tijdens optredens vind ik een symptoom van onze zieke cultuur. Waarom film je het? Dat vraag ik me dus af. Er zijn op Defqon.1 camera’s van tienduizenden euro’s per stuk die alles vastleggen. De beelden worden bewerkt door de allerbeste mensen. Als je het later wil terugkijken, kan dat. En toch: iedereen filmt. Terwijl: als jij je telefoon weglegt en degene naast jou filmt met dezelfde massa-geproduceerde iPhone, dan kan die het filmpje later naar je doorsturen. Het heeft te maken met een soort collectieve hysterie. Mensen denken: ik móét dit nu filmen.’

Met name tijdens de befaamde eindshows wordt er collectief gefilmd. ‘Dan zie je al die schermpjes... Maar ik wil dat ook relativeren, want kennelijk worden mensen echt gedreven om dat te doen. Kennelijk maken zij voor zichzelf de beslissing dat ze zo optimaal de eindshow kunnen beleven. Ik heb daar mijn twijfels bij, maar wat mij betreft is dat onderdeel van een veel groter verschijnsel. Dat is dat wij niet meer weten hoe we van dingen moeten genieten.’

Niet conformeren

Het verklaart ook dat hij ondanks zijn 226.000 volgers, nauwelijks actief is op Instagram. ‘Ik heb al zo’n twee jaar niets op sociale media gepost. Dat is niet zomaar. Ik wil me gewoon niet conformeren aan die mallemolen. Stel, je post wat op je tijdlijn, dan moet je de aandacht van de mensen grijpen. En dan wordt je aantal likes gespiegeld aan je vorige aantal likes. En als je je likes uitzet, wordt je post minder rondgepompt door het algoritme en kom je over als een onzekere kneus. Dus dan doe ik het toch gewoon niet?’

Veel artiesten huren tegenwoordig iemand in die voor hen berichten op sociale media plaatst. ‘Ik zag eens die mensen de bijschriften bij foto’s laten maken door een chatbot. Waar is dan de kunst? Waar is de connectie die je hebt met de artiest? Ik zeg liever één keer per jaar iets wat écht van mij is en laat de mensen verder met rust, dan dat ik elke dag een door een chatbot geformuleerde plastic post eruit pers. Maar ik krijg nu vast ruzie met iedereen, want wat ik zeg gaat totaal in tegen de tijdgeest.’

‘Dat iedereen alles filmt tijdens optredens vind ik een symptoom van onze zieke cultuur’

Vier jaar geleden werd hij gebeld met de vraag: ‘Waar is je Tomorrowland-post? Je staat op Tomorrowland!’ ‘Maar dat vragen ze tegenwoordig niet meer,’ zegt Sefa. ‘Het gaat er voor mij niet om wie het hardste schreeuwt, maar om wie de mooiste stem heeft. Dat is heel wat anders. Dat is mijn cultuurkritiek. Alles is zo lelijk. Ik vind dat erg. Ik word daar weleens somber van.’

Eigenlijk had Sefa meer ambitie dan zijn havodiploma, maar in 5 vwo werd hij zo succesvol met draaien, dat hij zijn opleiding aan de wilgen hing. ‘Ik wilde mezelf echt bewijzen op school, wilde een academicus worden. Ik lees nog steeds heel veel en verdiep me in velerlei onderwerpen. Het liefst zou ik dat zo doen dat het bekroond wordt met een master of doctoraat, maar ik heb nu eenmaal een andere roeping gekregen, en daar ben ik enorm dankbaar voor.’

Sefa heeft een Nederlandse moeder en een Turkse vader, die er nauwelijks voor hem was. Hoewel niet religieus opgevoed, bekeerde hij zich op zijn twintigste tot het christendom. ‘Als jongetje van vijftien stuitte ik op YouTube op een video van een oude man achter een groot orgel. Ik vond die klank betoverend. Het was Ton Koopman, die de Kleine Fuga in G mineur van Johann Sebastian Bach speelde. In de vijf jaar daarop ontdekte ik door Bach het christendom. Toen ik twintig was, sloeg Jezus zijn arm om me heen.’

Zijn moeder steunt hem in alles. ‘Mijn vader woont hier 10 kilometer vandaan, maar met hem heb ik niet echt contact. Ik heb het ook nooit met hem over het geloof gehad. Mijn ouders zijn niet meer samen en waren nog heel jong toen ik geboren werd. Ik heb geen vaderfiguur gehad aan wie ik dingen kon spiegelen. Op een gegeven moment zijn er gewoon dingen die je als kind aan een vader wil vragen. Ik heb gelukkig een hele steunende oom en heb in mijn leven een soort van vaderfiguren geadopteerd. Daar ben ik altijd heel gevoelig voor geweest.’

De frenchcore-dj Dr. Peacock, die hem al jong onder zijn hoede nam, vervulde ook zo’n soort rol. ‘Hij maakte mij wegwijs in het harde zakenleven omdat ik geen vader had. Hij leerde me dat de muziekwereld niet per se altijd het beste met je voorheeft. Kijk, als je alleen door je moeder wordt opgevoed, is er geen balans in het gezin. Mijn moeder vervulde ook de vaderrol en had ook nog een verslavingsproblematiek. Ik heb geen broers of zussen, daarom ben ik heel erg in mezelf gekeerd geraakt en ben ik veel gaan lezen. Zo ontwikkelde ik mezelf in dingen en ben ik wie ik nu ben. Ik ben heel dankbaar voor hoe ik terechtgekomen ben. Mijn moeder en ik hebben nu een sterkere band dan ooit en ze is al ruim vijf jaar clean.’

Kluizenaar

Hoewel hij voor tienduizenden mensen optreedt, heeft Sefa toch de neiging om zich af te zonderen. ‘Ik ben echt een kluizenaar. Ik ben totaal niet graag onder de mensen. Ik hou wel van praten, goede gesprekken en mooie dingen, maar als ik naar een museum ga of ik wil iets beleven, dan doe ik dat vaak in mijn eentje. Dat is ook een beetje mijn valkuil. Ik heb een grote neiging tot uitstel van behoeftebevrediging en zelfisolatie. Ik denk dat dit een natuurlijke reactie is op de realiteit die mij op het podium tot extraversie drijft, en wat ik niet altijd wil. Dan moet je ook terugschakelen, even opladen. Dat is een hele rare tegenstelling.’

Hij hoopt een rol van belang te kunnen spelen in het leven van jongeren. ‘Ik heb een boodschap die ik wil overdragen en waar ik vooral heel veel jongeren mee kan helpen. Het leven is echt zó uitzichtloos voor veel jongeren. Ze zoeken het in de verkeerde dingen doordat de cultuur ze daartoe drijft; cultuurontwikkelingen gaan zo snel dat ouders hier soms geen ondersteunende rol meer in kunnen vervullen. Ik heb het gevoel dat jongeren niet echt sturing hebben. Ik heb zelf ook in die realiteit geleefd. Ik had ook een tijdje dat ik het gewoon niet meer wist. Op een gegeven moment heb ik daar mijn eigen oplossing voor gevonden en ik denk dat dit pad anderen ook zou kunnen helpen.’

Bekendheid kan hem daarbij van dienst zijn. ‘Ik hoop dat ik die boodschap ooit mag verkondigen voor heel veel mensen. Of het nou op televisie is, met lezingen of door op scholen langs te gaan.’ Toch hoopt hij niet zo bekend te worden dat hij constant herkend wordt. ‘Ik geloof dat bekendheid meer nadelen dan voordelen met zich meebrengt. De mens is er gewoon niet voor gemaakt. Ik merk dat nu al aan het artiest zijn. Je bent constant tegen je lichaam aan het vechten. Dat verklaart misschien ook wat Bob Sinclar zei, daarom is het ook zo zwaar.’

Het onregelmatige leven als dj met optredens in de nachtelijke uren eist zijn tol, maar op zich houdt hij wel van een spartaanse levensstijl. ‘Ik vind dat mooi. Ik vast meestal tot 18.00 uur. Gewoon kijken wat je eigen lichaam aan kan. Voor het maken van mijn laatste album heb ik het kluizenaarsleven tot wet verheven. Elke dag om half zeven opstaan, een rondje lopen, koffie drinken, werken, om zeven uur ’s avonds naar de sportschool, doorwerken tot ik niet meer kan en dan naar bed. Dat heb ik vijf maanden lang gedaan. Maar dat eist mentaal wel zijn tol.’

Het album, dat te beluisteren is op Spotify, heet Het ergste moet nog komen en telt zestien tracks, waarvan dertien nieuwe. Het laatste nummer is de titeltrack en is een vrolijk klassiek melodietje waarbij een kind zingt: ‘Het ergste moet nog komen, het leven is een straf, een uitgestrekte kwelling van de wieg tot aan het graf.’

Het is een reflectie op de realiteit van het leven. Door te zeggen dat het ergste nog moet komen, benadrukt Sefa dat het leven altijd nieuwe uitdagingen en moeilijkheden met zich meebrengt. Het idee is dat je je moet voorbereiden op deze moeilijkheden. ‘De titel slaat op dat je in de realiteit moet leven,’ zegt hij. ‘Net als acteurs die method acting gebruiken om echt hun karakter te wórden. Zoals de rol van Patrick Bateman in American Psycho, gespeeld door Christian Bale. Die wérd echt een psychopaat. Zijn eigen familie herkende hem niet meer. Dat vind ik mooi. De film is geweldig door die rol.’

Het verband met method acting ligt in het idee van volledige onderdompeling en zelfopoffering. Dit proces van diepgaand ervaren en transformeren kan een analogie zijn voor hoe de mens zich kan verhouden tot de realiteit van het leven. ‘Door jezelf volledig in te zetten en de confrontatie aan te gaan met de harde waarheden van het bestaan, kan je als mens een diepere en authentiekere ervaring van het leven hebben,’ zegt Sefa. In het geval van zijn album suggereert hij dat door het opzoeken van die grenzen, zodat mensen de realiteit en eigen ervaringen op een diepere manier onder ogen kunnen zien. ‘Het leven is een voortdurende uitdaging, en door jezelf op deze manier te testen, bereid je je voor op wat nog komen gaat.’