‘Turkse Nederlanders zijn veel conservatiever dan de Turken in Turkije’

Vorige week liet ik in mijn documentaireserie De Neven Van Eus de huidige toestand van Antalya zien. De populaire badplaats, doorgaans vooral in trek bij Nederlanders, heeft het zwaar te verduren: veel toeristen blijven weg door de aanslagen en het beleid van president Erdogan, waardoor hotels matig bezet zijn en de werkeloosheid toeneemt. Aan de hand van een zuiver familieverhaal schetste ik dit beeld, gestript van allerlei waardeoordelen of duidingen.

Toch stroomden mijn Twitter, Facebook en mailbox weer vol met boze Turkse Nederlanders die suggereerden dat mijn moeder in een bordeel werkt en ik eerdaags zal worden opgesloten, omdat zij me bij de instanties hebben aangegeven. En dat allemaal tijdens de ramadan.

Laat ik daar het volgende over zeggen: het is de me de afgelopen weken steeds meer duidelijk geworden dat de dominante groep Turken in Nederland (conservatief, nationalistisch, religieus) een monopolie claimt te hebben op hoe iemand uit het land van hun ouders eruit zou moeten zien. Gedragingen en opvattingen mogen niet afwijken, want dat begint het eindeloze gescheld en getreiter langs digitale wegen. Ik heb, meer dan ooit, aan den lijve ondervonden dat sommigen – niet allemaal – een ziekelijk en verknipt beeld van de wereld hebben, en dat het veelal wordt gedreven door complottheorieën en vijandbeelden.

Ik houd van Turkije én ook van Antalya. Als het aan mij lag, gingen alle Nederlanders gewoon weer naar de Turkse Riviera om daar hun vakantie te vieren, want het is gewoon goed mogelijk. Het regime is weliswaar discutabel, maar de mensen zijn nog steeds ontzettend aardig en gastvrij, ze zullen nooit een toerist kwaad doen. Dat zou dom zijn: ze moeten immers leven van het geld dat de gasten in het land investeren.

Maar wat me deze periode wel duidelijk werd: de wijze waarop veel Turkse Nederlanders zich op internet misdragen, zorgt ervoor dat het negatieve imago van Turkije alleen maar wordt versterkt. Terwijl ze daar, in de toeristisch sector, er alles aan willen doen om hun reputatie te herstellen, verneuken de patriottischte internethooligans overzees het beeld dat iedereen ooit van Turkije had. En dat doet me pijn.

Want als er één ding is wat ik met mijn documentaire wilde laten zien, is het wel dat ‘De Turk’ niet bestaat. Het land is zo verdeeld als de pest. Er wonen meer lieve mensen dan haatdragende querulanten. Het gevaar bestaat dat Nederlanders hun oordeel vellen op basis van de reltrappers die overal stampij lopen te maken, kennelijk in de veronderstelling dat ze hun land en volk een dienst bewijzen. Maar zij maken de grootste antireclame die bestaat.

Er zijn veel persoonlijke conclusies die ik na de opnames van de documentaire heb getrokken. Een daarvan luidt: de Nederlandse overheid is er niet in geslaagd om een representatieve populatie Turken naar Nederland te halen. Turkse Nederlanders zijn verhoudingsgewijs veel conservatiever dan de Turken in Turkije. En dat geeft een vertroebeld beeld. Ik vind het doodzonde. Elke keer als je bepaalde zaken wilt nuanceren, heb je te maken met een hele meute geïndoctrineerde onruststokers. Maar die mogen nooit de boventoon voeren. Niet meer.