Longread: de roots van Steph Curry in Oakland

‘Waar kun je tegenwoordig nog echt op rekenen, op Steph Curry na?’ vroeg Prince zich tijdens een van zijn laatste concerten, in de Oracle Arena in Oakland, af. Erik Brouwer vloog naar Oakland en ging op zoek naar de roots van de beste basketballer van het moment.

Achter een ijzeren hek van een autodumpplaats op de hoek van 27th Street en Northgate in downtown Oakland staat op een muur van een laag gebouw een geairbrushte gettoversie van Stephen ‘Steph’ Curry, de beste basketballer van de wereld en misschien wel aller tijden. Hij draagt een afrokapsel en een shirt met het nummer 30, zijn mond staat licht open waardoor zijn gouden tanden zichtbaar worden en hij kijkt voor zich uit als een drugsdealer uit East-Oakland die zojuist is geript van een partij coke. Op een blauwe achtergrond staat in grote gele letters ‘DUBS’, de bijnaam van de Golden State Warriors, een van de beste sportteams ter wereld en in Oakland vooral bekend als de Oakland Warriors. Met zijn linkerhand steekt hij drie vingers op, een verwijzing naar Curry’s handelsmerk: de driepunter. Op een dag was de muurschildering er ineens. Niemand wist wie het had gemaakt en wat de achterliggende gedachte was. De meeste Oaklanders zagen wel meteen dat Curry opvallend veel leek op een andere legende uit de Bay Area: gangsterrapper Andre ‘Mac Dre’ Hicks, geboren in Oakland en op 31 oktober 2004 na een show in Kansas City doorzeefd met kogels. De moord is nooit opgelost. Mac Dre was lid van de Romper Room Gang, beschoot concurrerende dealers met Glocks en AK-47’s, rapte lyrics als ‘I’ll rob the blood outta yo’ motha’, bracht vijf jaar door in de gevangenis voor een serie gewapende overvallen en schreef achter de tralies songs over zijn gettoleven die hij over de telefoon opnam. Steph Curry is de tegenpool van Mac Dre. Hij groeide op met een vader en een moeder in een welvarende buitenwijk, heeft een veel lichtere huidskleur dan de rapper, zal zijn vrouw nooit ‘ho’ durven noemen, deelt in zijn vrije tijd soep uit in de hood en liet zijn favoriete Bijbelteksten op zijn arm tatoeëren. Na belangrijke driepunters wijst Curry naar de lucht om te laten zien dat hij ‘een hart voor God’ heeft, op zijn Under Armour-schoen Curry One staat ‘4:13’ vergezeld met de tekst ‘I can do all things’, een verwijzing naar een vers uit het Nieuwe Testament.

Da Town

Ondanks alle verschillen was het een logische keuze Mac Dre en Steph Curry bij elkaar te brengen, zegt Steve Ha, een van de drie makers van de muurschildering. ‘We wilden een kunstwerk maken met Curry als hoofdonderwerp, maar het moest ook een ode worden aan de rauwe stad die wij Da Town noemen. Mac Dre werd voor veel Oaklanders een gettosuperster en Curry is een icoon geworden door wat hij met de Warriors presteert. Daarom besloten we Mac Dre te vermengen met Curry en zo werd Mac Three geboren. Beter kan Da Town niet worden gerepresenteerd.’ Steve Ha en de andere makers van het collectief The Illuminati groeiden alle drie op in de Bay Area, het gebied rond San Francisco en Oakland. Oakland stond bekend als moordstad nummer één en wordt door die tijd nog steeds geassocieerd met misdaad en geweld. Toch zijn de meeste Oak

landers er trots op te zeggen dat ze uit Oakland komen, zegt Steve Ha. En dat is voor een belangrijk deel te danken aan Curry en zijn Warriors. Davey D. Cook, een zwarte radiomaker en hiphopjournalist uit East-Oakland, de gevaarlijkste wijk van de Bay Area, is het deels met Steve Ha eens. ‘Steph Curry maakt Oaklanders trots, maar hij is niet de enige die de Warriors zo groot maakt. Draymond Green is misschien nog wel veel meer een vertegenwoordiger van Oakland. Hij heeft de swag waar zwarte Oaklanders zich mee kunnen identificeren en is het hart van het team. Je kunt Curry ook eigenlijk niet scheiden van Klay Thompson, Shaun Livingston, Harrison Barnes en al die anderen. Het zegt ook iets over Steph dat hij dit weet en erkent. Zijn vermogen exceptioneel goed te zijn en tegelijkertijd een teamspeler te zijn is een van zijn grootste kwaliteiten. In die zin zou hij ook zeker een inspiratie voor alle inwoners van Oakland moeten zijn. Want damn, wat hebben wij die eenheid nodig.’

Chocolate City

Davey D. Cook verhuisde eind jaren tachtig van The Bronx, New York naar de Bay Area om te gaan studeren op de linkse universiteit van Berkeley en hij ging wonen in Da Town. ‘Oakland was toen nog tachtig procent zwart, we noemden het Chocolate City. De Warriors waren waardeloos, maar het footballteam Oakland Raiders en honkbalteam Oakland A’s presteerden goed en Oakland was natuurlijk ook de stad waar de Black Panthers for Self-Defense in 1966 werden opgericht. Zwarte mensen vonden het hier geweldig en waren trots op hun stad, hoe konden we dat niet zijn? Je voelde de zwarte geschiedenis en de geest van de Black Panthers leefde voort in het activisme tegen racisme en politiegeweld. Daarna werd Oakland een van de zeven Amerikaanse steden die voor een groot deel werden verwoest door de crackepidemie. De misdaadcijfers stegen, de zwarte middenklasse vluchtte weg, de religieuze mensen lieten de armen in de steek. Oakland werd ineens gezien als het levensgevaarlijke, bijzonder lelijke stiefzusje van San Francisco en die periode effende het pad voor de gentrificatie waar we nu al een tijdje onder lijden. De witte beleidsmakers besloten dat er te veel zwarte mensen in Oakland woonden en burgemeester Jerry Brown verzon het 10K-plan. Zwarte inwoners werden de stad uitgejaagd en tienduizend acceptabele mensen zoals het werd genoemd, moesten ervoor in de plaats komen. Dat waren voor het overgrote deel geen zwarte mensen en op dit moment is nog maar vijfentwintig procent van wat eens Chocolate City was zwart.’ Volgens Davey D. Cook is het een weloverwogen witwasoperatie geweest, een oorlog tegen zwarte mensen. ‘De nieuwe Oaklanders zijn geen gewone arbeiders of middenklassemensen, maar venture capitalists, techmensen, hedgefondsmanagers of werknemers van Twitter, Uber, Google, PayPal of Facebook. Ze zijn nog niet eens zo heel lang rijk en zijn over vijf jaar misschien wel net zo arm als een zwarte man in de hood. Maar ze gedragen zich alsof ze al hun hele leven in Oakland wonen en brengen raciale vooroordelen en gewoontes met zich mee die van Oakland een andere stad maken.’

Politiegeweld maakt het wantrouwen tegen de witte autoriteiten nog groter, zegt Cook. In 2015 werden er vijf gekleurde mannen doodgeschoten door witte agenten en ook dit jaar vonden er dodelijke incidenten plaats. Het wantrouwen was al groot en is nu nog groter, helemaal nadat er in San Francisco een agent werd ontslagen die zwarten in sms’jes ‘kakkerlakken’ noemde en dingen zei als: ‘Ik haat latino’s, maar nikkers zijn erger’.

Brooklyn bij de baai

Gettobewoners zien de politie als ‘de stoottroepen van de gentrificatie’ en de techmensen en hipster-instromers maken de situatie alleen maar slechter volgens Cook. ‘Die gentrifiers geven je zo aan bij de politie als ze iets niet bevalt en ze hebben ook het waanidee dat de stad in waarde is gestegen door hun glorieuze aanwezigheid. Dan wordt er gezegd: Oakland heeft mooie restaurants en nachtclubs en een florerend kunstleven door de gentrificatie. Die waren er altijd al! Alleen ontdekken de toeristen, makelaars en witte journalisten dat kennelijk nu pas en de marketeers noemen Da Town tegenwoordig Brooklyn bij de baai en het Brooklyn van het westen. Ik noem dat het Christopher Columbus-syndroom. Hij deed of hij Amerika ontdekte, maar vergat even dat er al miljoenen mensen woonden.’

De successen van Steph Curry en zijn Warriors versnellen deze ontwikkeling wrang genoeg, denkt Jason Wong, werknemer van het lokale kledingmerk Oaklandish en Warriors-fan. Hij staat achter de toonbank van de Oaklandish-vestiging in downtown Oakland. Aan de muren hangen Warriors-shirts met Curry’s rugnummer 30 en Oakland-mokken en -sportkleding met teksten als ‘We Are Warriors’, ‘Chef Curry’, ‘Curry For President’ en ‘We Against the World’. ‘Aan de ene kant is het succes van Curry en de Warriors goed voor de stad en ons bedrijf profiteert daar natuurlijk van,’ zegt Wong. ‘Toeristen en Oaklanders kopen meer shirts, broekjes, petjes en sjaals als de Warriors zo onwaarschijnlijk goed presteren zoals de afgelopen twee seizoenen. Aan de andere kant vinden veel inwoners de consequenties van de Warriors-hype iets slechts en de gentrificatie gaat al zo snel. Deze stad wordt een steeds populairder alternatief voor San Francisco en dat heeft een krankzinnige stijging van de huren tot gevolg, wat weer tot gevolg heeft dat oorspronkelijke Oaklanders moeten verhuizen naar slechtere, goedkopere wijken.’ Donald Trump zei een paar weken geleden: ‘Er zijn steden in Amerika die tot de gevaarlijkste ter wereld behoren, zoals Oakland en Ferguson. De misdaadcijfers zijn daar hoger dan waar ook. Serieus.’ Het is een karikatuur, zegt Stephen Texiera, Warriors-fan en fotograaf van een project waarin Oaklanders vooroordelen over hun stad weerleggen. ‘Vroeger was Oakland inderdaad levensgevaarlijk, maar dat is nu anders en we treden langzaam uit de schaduw van San Francisco. Na het winnen van de titel in 2015 werden er op nationale tv beelden getoond van de Bay Area. San Francisco kwam als eerste in beeld en alle Oaklanders dachten: daar gaan we weer. Maar toen kwam onze burgemeester aan het woord en zij zei heel nadrukkelijk: Dit is een Oakland-team. Dat betekende wel iets voor de meeste Oaklanders. De Warriors komen de laatste jaren altijd positief in het nieuws en zelfs basketbalhaters houden van Curry en zijn Warriors. Hij is een perfecte vertegenwoordiger van de stad, heeft zelfs een tijdje midden in Oakland gewoond en we kunnen nu vol trots zeggen: De Warriors zijn van ons en Steph Curry is een Oaklander.’

Raciale kwesties

Sommige zwarte Oaklanders vinden het witte establishment wel heel positief over Steph Curry. Dat komt volgens hen vast en zeker door zijn lichte huidskleur. Ook nemen ze het Curry kwalijk dat hij zich niet voldoende uitspreekt over raciale kwesties. Davey D. Cook vindt dat onzin. ‘Toen Kareem Abdul-Jabbar en Muhammad Ali zich in de jaren zestig en zeventig openlijk kwaad maakten over racisme hielp dat enorm. We hadden toen nog nauwelijks mogelijkheden onze stem aan de massa te laten horen en de microfoons voor of na sportwedstrijden gaven Abdul-Jabbar en Ali de kans toch hun mening te geven. Nu zijn er veel meer manieren voor zwarte mensen om zich te laten horen, maar het helpt nog steeds als atleten zich uitspreken. Alleen is het dan wel van belang dat ze het om de juiste redenen doen. Het zou een beetje raar zijn als Steph zich ineens gaat uitspreken over gentrificatie. Hij profileert zich bovendien ook zonder zijn mond open te doen. Curry komt nooit negatief in het nieuws, leidt een stabiel leven en heeft een fijne familie. En een paar maanden geleden verraste hij ons allemaal toen hij op zijn schoenen een hommage aanbracht voor een door de politie vermoorde zwarte jongen in zijn geboortestaat North-Carolina.’ Volgens Cook moet Curry vooral goed basketballen en dat doet hij ook. Hij werd dit seizoen topscorer met meer dan dertig punten per wedstrijd, verpulverde het record aan gemaakte driepunters, werd voor de tweede keer op rij verkozen tot meest waardevolle speler en leidde zijn team naar een recordaantal overwinningen: 73, één meer dan Michael Jordans Chicago Bulls in 1996. Cook noemt Curry ‘beter dan Nas en nog populairder in de hood dan Stringer Bell’, de drugsbaron uit The Wire die werd gespeeld door Idris Elba. Hij geeft een vreugde die is te vergelijken met de beste hiphop of met de populairste hoofdpersoon uit de beste serie ooit, zegt Cook. ‘Ik bedoel: we hebben het hier over iemand die binnen een paar jaar zal worden beschouwd als de beste basketballer aller tijden. Beter nog dan Michael Jordan, ja.’

Graffiti-artiest Steve Ha denkt dat ook ook en mede daarom eerde hij Steph Curry met een muurschildering. Over de plek waar dit moest gebeuren, is lang nagedacht. De hoek van 27th Street en Northgate is de overgang van het nieuwe naar het oude Oakland, het Oakland waar cafeetjes lauwe filterkoffie en Budweiser verkopen in plaats van eerlijke espresso met bonen die rechtstreeks van de makers zijn gekocht en lokaal gebrouwen Pale Ales. Het Oakland met de slechte reputatie, het Oakland met de hoge misdaadcijfers, het Oakland waar de hipsters, de techmensen en Donald Trump bang voor zijn.

Ultieme Underdog

Maar Oakland is een stad in verandering, zegt Steve Ha, en daarom bracht hij de twee grootste iconen van Da Town juist op deze plek bij elkaar. Mac Dre staat symbool voor het grimmige, maar ook levendige Oakland met een rijke zwarte geschiedenis, Steph Curry is de ideale ambassadeur van het Oakland van 2016. Hij brengt mensen van alle rassen bij elkaar en is net als Oakland jaren door bijna iedereen verkeerd ingeschat. De universiteit waar zijn vader Dell naartoe ging wilde hem niet hebben, in zijn eerste jaren in de NBA zag niemand hem echt staan, zijn tegenstanders zijn in het algemeen veel groter en en daardoor wordt hij gepromoot als de ultieme underdog die tegen alle verwachtingen de wereldtop haalt. Ook in die zin vereenzelvigen de meeste Oaklanders zich met Curry. De slogan ‘We Against the World’ staat niet voor niets op zoveel posters en T-shirts in deze stad. Volgens Warriors-coach Steve Kerr heeft zijn sterspeler ‘het gezicht van een twaalfjarige’, maar geen tegenstander kan het zich permitteren Curry te onderschatten. Kobe Bryant noemde hem na de zevende wedstrijd van de legendarische Western Conferencefinale tegen de Oklahoma City Thunder (de Warriors bogen een 3-1 achterstand om) een ‘stone cold killer’ en zo is het ook. Buiten het veld is Curry een voorbeeldige, ietwat saaie christen, binnen de lijnen is hij net zo’n ‘bad, bad man’ als Mac Dre toen hij nog leefde, zegt Davey D. Cook. En dat is ook precies zoals de meeste gekleurde Oaklanders Da Town het liefst willen zien: Steph Curry met een vleugje Mac Dre.