Liever de poes dan de pitbull

Beste Tom Morello,

Je bent de gitarist van Rage Against The Machine, een band waar Nederland een speciale band mee heeft: het was de band die in 1994 op Pinkpop letterlijk een door het KNMI geregistreerde aardbeving (1 op de schaal van Richter) veroorzaakte toen zestigduizend mensen tegelijk op jullie muziek op en neer sprongen. Je was hartstochtelijk aanhanger van Bernie Sanders, die het nét niet heeft gered als kandidaat van de Democraten, mede dankzij een achterbakse tegenwerking van de partijtop, waar de hele wereld achter is gekomen door een computerhack, naar verluidt door de Russen. De wereld lijkt anno 2016 angstvalig veel op een script van een James Bond-film.

Je hebt een nieuwe band opgericht, Prophets of Rage, die toert in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen, onder het motto ‘Make America Rage Again’. Ik was heel benieuwd waar jij, als een van de vele teleurgestelde Sanders-aanhangers, nu vervolgens op gaat stemmen.

Misschien denk je nu: waar bemoei jij je mee, je komt uit Nederland, hebben jullie daar niks belangrijkers om over te discussiëren, bijvoorbeeld de eerste gast van Zomergasten, of jullie eigen blonde populist? Nou, nee. Amerikaanse verkiezingen gaan ons ook aan. Zonder de Verenigde Staten schreef ik deze column nu in het Duits. Alles wat bij jullie gebeurt, beïnvloedt ons, al is het soms met enige vertraging. Ook ónze wereld veranderde na 9/11, en met Trump in het Witte Huis dus ook na 8 november.

Lees ook: Ouderwetse erecodes

Vorige week trad je op met je nieuwe band. Op een gegeven moment draaide je je gitaar om. Daar stond je motto voor deze verkiezingen. Er stond: ‘Nobody for president’. Het publiek juichte massaal. Beste Tom, je hebt het vast niet gehoord, maar ver weg in Nederland zat één man achter zijn laptop heel hard ‘Boe!’ te roepen. Als ik dat even mag uitleggen: er staan dadelijk twee namen op je stembriefje, Hilary Clinton en Donald Trump. Twéé. Niet drie. ‘Nobody’ staat er niet op. Je moet dus kiezen, tussen een vrouw waar geen enkele Amerikaan die ik ken warm voor loopt, en een man bij wiens karakterbeschrijving je al snel terugvalt op psychische ziektetermen. Het is de keuze tussen ‘niet bepaald mijn eerste keuze’ en ‘een ramp’. Het is vast even slikken, maar die keuze moet uiteindelijk altijd neerkomen op optie één.

In Nederland kennen we deze situatie nauwelijks: verkiezingen lopen vaak (al dan niet zogenaamd) uit op een keuze tussen de twee grootste partijen, maar ons geweten heeft altijd een nooduitgang, namelijk die van de vele kleinere partijen. In Frankrijk kennen ze dit wel: daar liep de eerste ronde van een verkiezing in het verleden een paar keer uit op een enorme overwinning voor het Front National, waardoor de keuze in de tweede ronde er dan eentje was tussen een fascist en iemand anders, soms een socialist, soms een conservatief. Dan moesten in dat eerste geval conservatieven dus op een socialist stemmen, en in het tweede geval andersom, om maar te voorkomen dat de fascist aan de macht kwam. Ook dat viel vast niet mee. Die mensen voelden zich vast vies en spuugden ferm op de grond toen ze het stemlokaal verlieten. Maar democratie valt soms nou eenmaal niet mee, vooral niet wanneer het een kwestie wordt van het minste der kwaden.

Compromisloos ingestelde mensen, zoals jij, hebben daar vaak moeite mee, die vallen dan terug op de retoriek van gebeten worden door de hond of de kat, en dat dat allebei hetzelfde zou zijn. Maar dat is niet waar. Het doet allebei pijn. Maar wanneer de hond in kwestie een pitbull is, moet de voorkeur toch uitgaan naar de beet door de kat.

Leon Verdonschot