De échte hooliganoorlog komt nog

Na een veldslag in Marseille en een beschamende vertoning in de poulefase zijn de Russen al lang weer huiswaarts gekeerd. Waar spelers en hooligans zich in alle rust zullen voorbereiden op het volgende toernooi, hún toernooi: het WK in Rusland. Wat doet de FIFA ons, de voetballiefhebbers, in vredesnaam aan?

In een toernooi dat al te vaak is ontsierd door volwassen kerels met een kort lontje en honger naar geweld (ook de Britten, de Hongaren en de Kroaten gingen als beesten tekeer) spanden de Russen de kroon. Waar de spelers op het veld rondsjokten als makke lammetjes, speelden de Russische supporters op straat gegroepeerd, volgens een duidelijk afgesproken tactisch plan en met een onwrikbare winnaarsmentaliteit.

De beste in 'hun sport'

Want dat was waar het de hooligans uit Moskou en Sint Petersburg om te doen was: laten zien dat ze de beste zijn in hun sport, de onbetwiste nummer één, de primus inter pares van de alfamannetjes.

Klein inkijkje in de hooligancultuur in Rusland. Enige remedie. Onmiddellijk verwijderen uit Frankrijk. https://t.co/O3tGzTKDUG via @youtube

— Iwan van Duren (@iwanvanduren) 13 juni 2016

Na Marseille jubelden de Russische media over het eclatante succes van ‘hun’ jongens en de nederlaag die zij de Britse supporters hadden toegebracht. Staatsomroep Russia-24 bracht het nieuws zo: ‘De Engelsen begonnen de rellen door onze fans aan te vallen. Maar tweehonderdvijftig Russen uit alle hoeken van het land drongen de zwaar beschonken eilanders terug zonder met hun ogen te knipperen.’

In een officiële persverklaring betreurde de Russische voetbalbond RFU – dat over twee jaar het WK organiseert – de rellen in Marseille. Wel pas in de derde alinea, in de eerste twee waren ze vol lof over de geweldige steun van de fans aan het Russische team.

Bewondering

Maar op persoonlijke titel stak Igor Lebedev, een van de leden van het dagelijks bestuur van de nationale voetbalbond, zijn bewondering voor de hooligans niet onder stoelen of banken. Lebedev – fractievoorzitter van de ultranationalistische LDPR, vicevoorzitter van het Russische parlement en zoon van de extreemrechtse politicus Vladimir Zjirinovksi – twitterde: ‘Ik zie geen probleem met vechtende hooligans. Integendeel: goed gedaan jongens! Ga zo door!’

https://www.youtube.com/watch?v=b39ZoaigVis

Dat is hetzelfde als directeur betaald voetbal Bert van Oostveen die vak 410 feliciteert met het schoonvegen van de Coolsingel. In een volgende tweet schoof Lebedev de schuld in de schoenen van de Franse politie, die volgens hem niet bij machte is dergelijke grote toernooien te organiseren. Nog verder ging hij in een interview met de Russische nieuwssite Life.ru. Hij zei dat Vitali Moetko, de Russische minister van sport, waarschijnlijk ook met de Britten in het stadion op de vuist was gegaan als hij geen hoogwaardigheidsbekleder was geweest.

‘In negen van de tien gevallen gaan fans naar wedstrijden om te vechten. En dat is normaal. Onze jongens hebben de nationale eer verdedigd en het de Engelsen niet toegestaan ons vaderland te besmeuren. We moeten onze supporters vergeven en begrip voor hen hebben.’

WK 2018

Deskundigen denken dat het WK van Rusland gevrijwaard zal blijven van rellende hooligans. Ten eerste omdat de speelsteden te ver uit elkaar liggen voor rivaliserende supportersgroepen om af te spreken. Maar ook omdat de Russische politie veel harder zal optreden tegen hooligans dan de Franse collega’s op dit EK (die prioriteit geven aan het voorkomen van aanslagen boven mattende voetbalfans). Voor het oog van de hele wereld zal Poetin op zijn eigen feestje iedere ongenode gast resoluut de deur uit werken.

Maar daarmee onderschatten voornoemde deskundigen de enorme groei en bloei die de Russische hooligancultuur sinds de val van de Sovjet-Unie heeft doorgemaakt. Elke grote voetbalclub in Rusland heeft meerdere harde kernen, waarvan de grootste en fanatiekste uit Moskou (CSKA, Spartak, Dinamo, Lokomotiv en Torpedo) en Sint Petersburg (FK Zenit) komen. Paradoxaal genoeg modelleerden de Russische supportersgroepen zich tot voor kort naar de Britse hooligans die in de jaren zeventig en tachtig golden als Europa’s grootste, gevaarlijkste en meest gevreesde.

Veldslag

Die ‘heldenverering’ is, zeker na Marseille, verleden tijd. De Britse tabloid The Sun wist afgelopen februari via Facebook een Russische hooligan te spreken. Deze ‘Youri’ vertelde dat de ultra’s van verschillende clubs hun onderlinge rivaliteit opzij hadden gezet en hard aan het oefenen waren voor de veldslag in Marseille tegen de Britten. ‘We vechten en trainen in de bossen en tijdens wedstrijden. We zijn keiharde kerels, niet zoals de softe Engelsen in hun Lacoste-shirtjes en meisjesschoenen. Ze maken geen schijn van kans.’

Lees ook: Strijd tegen de hooligan; zingend de cel in

We hebben enkele weken terug allemaal kunnen zien dat de woorden van ‘Youri’ geen grootspraak waren: de Russen oogden afgetraind, opereerden als een paramilitaire eenheid en waren voor de verandering broodnuchter. Online wemelt het van de video’s van rivaliserende supportersgroepen die in enorme vechtpartijen volkomen los gaan.

Ze spreken van tevoren af om elkaar te slopen, op een brug of middenin een woonwijk. Of op een besneeuwd veld ergens op het platteland, zoals de ultra’s van Spartak en Dinamo twee jaar geleden deden. Het is alsof je twintig kopschopfilmpjes in één shot ziet.

https://www.youtube.com/watch?v=eKxzieSp9RM

Veel leden van deze harde kernen zijn werkzaam bij de politie of het leger, en velen hebben extreemrechtse sympathieën. CSKA Moskou alleen al werd in 2014 drie keer gestraft door de UEFA wegens racistische spandoeken en leuzen tijdens wedstrijden tegen AS Roma, Viktoria Plzen en Manchester City.

Sleutelfiguur in de hooliganscene is Alexander Sprjygin, ook een man met extreemrechtse sympathieën. Na de rellen in Marseille werd hij samen met negentien andere hooligans opgepakt terwijl ze onderweg waren naar Lille voor de wedstrijd van Rusland tegen Slowakije. Frankrijk zette hem het land uit, maar twee dagen later dook hij doodleuk op in het stadion van Toulouse, waar zijn team werd afgedroogd door Wales.

Hitlergroet

Van Dinamo Moskou-supporter Sprjygin, die in 2007 de Russische voetbalsupportersfederatie oprichtte, bestaan foto’s terwijl hij in 2001 de Hitlergroet doet hij een concert van Korrozia Metalla, een Russische band met politieke denkbeelden die op het randje van fascisme zitten. Hij werkt als de assistent van de al eerder genoemde politicus Lebedev. En toen de delegatie van de Russische voetbalbond afgelopen maart een rondleiding kreeg langs de speelsteden in Frankrijk, liep Spjrygin (die door Poetin liefkozend ‘Sasha’ wordt genoemd), gewoon mee.

Een notoire hooliganleider die vriendjes is met voetbalbobo’s én de president van het land – wie nu nog denkt dat het op het komende WK wel mee zal vallen met supportersrellen, is al net zo gek als die Russische hooligans.

Tekst: Danny Koks