‘Interview met Rutte moet ik vertrouwelijk in kunnen zien’

Als Pieter Omtzigt zich ergens in vastbijt laat hij niet meer los. Het CDAKamerlid volgt het kabinetshandelen rond vlucht MH17 kritisch, soms tot grote frustratie van premier Rutte. Die beet hem onlangs toe dat hij ‘onder de gordel insinuaties’ bezigde.

Dat was een heftig debat.

‘Klopt, maar geen bevredigend debat. Na negentien maanden spreekt de Kamer voor het eerst plenair met Rutte over MH17, over de onderste steen die hij zou bovenhalen en dan weigert hij op sommige vragen te antwoorden. Het waren misschien leuke beelden voor tv, maar ik had liever antwoorden op mijn vragen gekregen.’

Vragen waarover?

‘We bespraken tijdens het debat het onderzoek naar het handelen van de regering in de eerste drie maanden na het neerstorten van de MH17. In dat onderzoek zijn echter essentiële stukken geheim gebleven.’

Welke?

‘Het onderzoeksteam mocht geen verslagen van de ministerraad inzien van kort na het neerstorten. Dat zijn de vergaderingen waar onder meer gesproken is over het uitzenden van militairen en over de leiding nemen in alle onderzoeken, over de vervolgingsstrategie, noem maar op.’

Zijn ministerraadsverslagen niet standaard geheim?

‘De commissie Davids, die onderzoek deed naar de politieke steun aan de oorlog in Irak, kreeg wél toegang tot ministerraadsverslagen. Bovendien had het kabinet toegezegd dat alle informatie die de onderzoekscommissie nodig zou hebben voor het onderzoek beschikbaar zou zijn. De onderzoekscommissie heeft expliciet toestemming gevraagd aan het kabinet om de verslagen in te zien, maar dit is geweigerd. Maar hoe kun je het functioneren van de crisisorganisatie beoordelen als ministerraadsverslagen, die zulke belangrijke informatie bevatten, niet toegankelijk zijn?’

Het klinkt als volledige willekeur. De ene commissie mag wél verslagen inzien, de ander niét.

‘Het is een bewuste keuze van deze regering om geen openheid van zaken te geven, ondanks eerdere toezeggingen.’

Rutte schoot uit zijn slof tegen u nadat u aangaf een interview van de onderzoekscommissie met hem te willen inzien. Hoe zat dat?

‘Er is, zeer tegen mijn zin, in het onderzoeksprotocol besloten dat die interviews voor altijd geheim blijven. Ten eerste is ons toegezegd dat wij die protocollen zouden krijgen vóórdat die interviews zouden worden afgenomen. Nu hebben we de protocollen pas gekregen op het moment dat het onderzoek was afgerond en zijn we voor een voldongen feit gesteld. We wilden die protocollen juist vooraf zien om te voorkomen dat dit soort beslissingen over geheimhouding zouden worden genomen. Maar men vergat de belofte en herinnerde zich het pas weer toen het onderzoek al klaar was. Los daarvan: ik vind dat ik het interview met premier Rutte vertrouwelijk moet kunnen inzien. Daar vroeg ik de premier dus om tijdens het debat afgelopen week.’

En toen?

‘Toen wilde hij niet antwoorden op mijn vraag en verwees hij me door naar minister Van der Steur. Maar ik vroeg het aan Rutte, want het gaat om zijn interview. Hij kan toestemming geven om zijn eigen interview vrij te geven, maar dat deed hij niet. In plaats daarvan zei hij dat ik zaken insinueerde en blijft het dossier over de besluitvorming de eerste drie maanden in zijn geheel gesloten.’

Dat is bewuste tegenwerking. Waarom wil het kabinet zaken onder de pet houden?

‘Ik heb geen zin hierover te speculeren. Het is mijn functie als parlementariër om het handelen van het kabinet te controleren en om dat te doen, probeer ik alle relevante documenten te krijgen. Ik constateer dat dit regelmatig niet of onvolledig lukt. De conclusies die u daaruit trekt, laat ik voor uw rekening.’

Conclusie: er blijft veel onduidelijk over het handelen van de Nederlandse regering na het neerstorten van vlucht MH17. U staat bekend als iemand die niet rust voordat hij de duidelijkheid heeft die hij wenst. Komt die er nog of is het boek gesloten?

‘Of er echt helderheid komt is een goede vraag, maar over de kwestie MH17 zijn we nog lang niet uitgesproken, dat is zeker.’