Oorlog

Over Adolf Hitler is een ontstellende hoop onzin verkondigd. Zo zou hij een homoseksuele Jood met een crystal meth-verslaving en plasseksfetisj zijn geweest, die helemaal geen zelfmoord heeft gepleegd, maar met een onderzeeër naar Zuid-Amerika is gevlucht. En de Autobahn hebben bedacht.

Voetbalclub Torino was in de jaren 40 onoverwinnelijk. Technisch directeur Ernö Erbstein werd door Mussolini naar het Rotterdamse Xerxes gedreven, maar bij de grens met Nederland door een ‘geheim pact’ met de nazi’s tegengehouden. Trainer Leslie Lievesley was voor hij naar Turijn ging in dienst van Heracles Almelo.

De Nederlandse Lucy Hanson (90) groeide op in het Hilversum van de Tweede Wereldoorlog. De Amerikaan Richard Bushong (96) vloog er met zijn B-17-bommenwerper talloze malen overheen. In Arizona, waar ze nu beiden wonen, halen ze herinneringen op aan de oorlog.

De Tweede Wereldoorlog was nog maar een paar jaar voorbij, toen er tussen de weilanden een bus met Duitse kinderen van Leeuwarden naar Dokkum reed. Ze kwamen uit het gebombardeerde Ruhr­gebied, waar ze onder zulke beroerde omstandigheden leefden dat ze in ons land moesten aansterken. Jürgen bleek niet de enige.

In Ooggetuigen van de Bevrijding worden tien verhalen verteld over de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. Bram Grisnigt (1923-2019) uit Zeist werkt als geheim agent voor het leger, als hij begin 1944 door de Gestapo wordt opgepakt.

Burgemeester Pieter Oud had met zijn wethouders afgesproken dat, mocht Nederland in oorlog raken, het college onmiddellijk, ongeacht het uur van de dag of de nacht, bijeen zou komen op het stadhuis. Die ochtend was het zover. Een reconstructie van de zo rampzalig verlopen meidagen, uit het boek Rotterdam, mei ’40.

De Münchener Post was de eerste krant die de opkomst van Adolf Hitler op de voet volgde. Het socialistische dagblad stond kort na de Eerste Wereldoorlog bekend om de felle manier waarop ze hem steeds weer te grazen namen, en kreeg van hem hoogstpersoonlijk de bijnaam De Gifkeuken.

Hoewel de Duitsers er vijfhonderd bunkers bouwden als onderdeel van de Atlantikwall, bleef het in de Tweede Wereldoorlog relatief rustig op Texel. Veel soldaten zagen hun verblijf op het eiland als een soort vakantie, inclusief vriendinnen, zwemwedstrijden en waterski’s.

Oktober 1990, Perzische Golf. Admiraal William H. McRaven (rechts op de foto) maakt aan boord van de USS Ogden het begin van de Golfoorlog mee, als hij met zijn mannen een Iraakse olietanker entert.

Guus Kouwenhoven is in april 2017 tot 19 jaar cel veroordeeld wegens betrokkenheid bij oorlogsmisdaden in Liberia. De bejaarde miljonair woont sindsdien in weelde in Kaapstad. Mensenrechtenorganisaties spreken er schande van dat hij maar niet wordt uitgeleverd. ‘Als Nederland wat meer druk had gezet, was dat allang gebeurd.’

Elke week gaan we op bezoek bij een van de vele winnaars die Nederland rijk is. Deze keer: Bert­Jan Dierink, de beste oorlogsuniformenverzamelaar van Nederland.

Tientallen jonge Amsterdamse voetballers brachten de Hongerwinter in Friesland door, op uitnodiging van voetbalclub Heerenveen. Sommige jongens mochten zelfs bij Abe Lenstra slapen.